Pod koniec XIX wieku co 20-25 Odessyjczyk legitymował się narodowością polską. Polscy mieszkańcy miasta należeli do wszystkich grup społecznych i parali się przeróżnymi zajęciami. Największy wpływ na obraz miasta mieli polscy architekci, których pracowało tu kilkunastu, wśród nich:.

• Władysław Dąbrowski,
• Moses Liniecki,
• Julian Sieradzki,
• Ksawery Skarżyński,
• Cezary Zieliński,
• Jan Żukowski,

zaś trzech uchodzi za najbardziej wybitnych:

• Feliks Gąsiorowski,
• Mikołaj Tołwiński oraz
• Lew Wołek.

Do dziś przetrwało przynajmniej 300 budynków zaprojektowanych, zbudowanych lub przebudowanych przez Polaków. Są wśród nich pałace, kamienice, fabryki, dworce kolejowe, most, poczta, szkoły i uczelnie, szpitale, kościoły, cerkwie, sądy, uzdrowisko, stacja meteorologiczna, obserwatorium astronomiczne i in. budynki publiczne.

W Google Maps udostępniłem mapę sporządzoną na podstawie dostępnych w sieci informacji, można ja również pobrać w postaci pliku GPX. Trudno zwiedzać Odessę skupiając się wyłącznie na polskich budowniczych, warto jednak spoglądać na mapę w trakcie wędrówek, by uzmysłowić sobie wkład wniesiony przez rodaków - przemilczany w większości przewodników - w historię miasta. Zwłaszcza, gdy okaże się, że wiele spośród budowli wręcz ikonicznych dla Odessy powstało dzięki Polakom, np. opera, budynek giełdy, a dziś filharmonia, Dom z Atlantami, hotel Pasaż i Wielki Moskiewski, muzeum archeologiczne...

***

Lew Włodek pełnił funkcję głównego architekta Odessy, prowadził również własną pracownię. Jego dziełem jest Hotel Pasaż, a w zasadzie kompleks hotelowo-handlowy znajdujący się na narożniku Przeobrażeńskiej (Преображенська).

Hotel, wraz z handlowym patio wyjątkowo bogatym w detale dekoracyjne należy do szczytowych osiągnięć architekta. Bogactwo rzeźb, z których zachowała się zaledwie część, bo wiele strawił pożar z 1901 r. i przeszklony dach nie ustępują urodą mediolańskiej Galerii Wiktora Emmanuela II.

Warto zwrócić uwagę na mozaikowy sufit w bramie od strony Deribasowskiej. Podobny, w bramie wychodzącej na Przeobrażeńską został zniszczony.

Około 150 metrów dalej, przy Deribasowskiej (Дерибасівська) 29 na przeciw Parku Miejskiego znajduje się inne imponujące dzieło Włodka - hotel Wielki Moskiewski z powalającą secesyjną fasadą, balkonami w stylu Gaudiego jakby przeniesionymi z Barcelony i niesamowitym mansardowym dachem. Oba hotele należą do trójki najpiękniejszych odeskich hoteli, trzecim jest Imperial zaprojektowany przez Gąsiorowskiego. 

Po Włodku pozostało w odessie ponad 70 obiektów, w tym domy i kamienice, hotele, kolejowe budynki stacyjne, cyrk, kolonia dla nieletnich przestępców, fabryka, cerkiew czy pawilony Wystawy Światowej i w końcu sławny Dom Z Atlantami.

***

Skrzynka

Skrzynka schowana została na placu Katedralnym (Соборна площа) tuż obok Hotelu Pasaż. Jest to tradycyjny magnetyczny mikrus na kordach. Poszukiwania ułatwi podpowiedź kodowana i fotospoiler.

***

Jeśli skrzynka potrzebuje serwisu lub reaktywacji, to bardzo proszę w miarę możliwości o ich dokonanie. Z góry bardzo dziękuję.

***