Budynek hali powstał w latach 1927-1928, według projektu Władysława Świrczewskiego, który zaprojektował wiele budynków użyteczności publicznej w Pruszkowie. Jest to największy obiekt na terenie byłych Zakładów Kolejowych, jego powierzchnia użytkowa wynosi 25 998 m2 . Początkowo służył jako lakiernia i wykańczalnia wagonów, a od 1935 r. jako hala napraw wagonów osobowych. W obozie przejściowym hala została oznaczona numerem 5 i odgrywała rolę baraku, w którym przetrzymywano więźniów zanim dokonano ich segregacji. Selekcję przeprowadzali w brutalny sposób funkcjonariusze Arbeitsamtu z pomocą żandarmów i niemieckich kolejarzy. Bez skrupułów rozdzielali rodziny, kierując przerażonych ludzi do kolejnych hal, bądź do transportu w nieznane. Wszystko odbywało się „na oko”, bez sprawdzania dokumentów i rzeczywistego stanu zdrowia. Osoby starsze, chore, kobiety z małymi dziećmi – najliczniejsza grupa wśród wypędzonych - trafiała do hali nr 1, gdzie oczekiwała na transport do Generalnej Gubernii. Do mniejszych hal nr 3 i 4 kierowane były osoby zakwalifikowane jako zdolne do pracy. Wywiezione były do obozów pracy w III Rzeszy. Do hali nr 6 kierowane były osoby czekające na wywózkę do obozów koncentracyjnych. Według niektórych relacji, również w hali 5 gromadzono mężczyzn uznanych za zdolnych do pracy. Mieściło się tu jednocześnie od około 5 do 11 tys. ludzi.
Pod halą znajduje się pomnik „Tędy przeszła Warszawa” poświęcony ofiarom obozu Dulag 121. Został wykonany w 1990 roku staraniem pracowników Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego i pruszkowian według projektu prof. Oskara Hansena. Jego dominującym elementem jest topola, która rosła tu już w czasie istnienia obozu. Głazy umieszczone dookoła rampy upamiętniają ludność poszczególnych dzielnic i rejonów Warszawy i datę ich przybycia do Pruszkowa. Emblematy na kamieniach wykonał Jan Eliaszewicz. Pod pomnikiem odbywają się uroczystości historyczne, podczas których spotykają się byli więźniowie obozu.
Mała skrzynka, kordy bardzo dokładne.
-------------------------
Seria Dulag 121 powstała we współpracy z Muzeum Dulag 121 w Pruszkowie. Naszym celem było przedstawienie szerszej publiczności historii zarówno samego Obozu Przejściowego Dulag 121, jak i dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Pruszkowie, na terenie których się mieścił. Mamy nadzieję, że te kilka skrzynek zainteresuje nie tylko zaprawionych w bojach geocacherów, ale przede wszystkim ludzi, którzy wcześniej o obozie Dulag 121 nie słyszeli. Korzystając z okazji, zapraszamy wszystkich do odwiedzenia pozostałych skrzynek w naszym mieście – Pruszków ma bardzo bogatą i ciekawą historię, którą po prostu warto poznać :)
Szczególnie polecamy serię WPR autorstwa geocachera andmaj40 i skrzynkę Las Slendermana od Bluei.
Seria składa się z sześciu skrzynek.
Powitalnej:
Czterech skrzynek klasycznych:
Dulag 121 - Brama XIV i wieżyczka strażnicza
Każda z nich opowiada o ważnych miejscach na terenie obozu przejściowego Dulag 121 i dawnych ZNTK, jak również jest częścią bonusowej zagadki. W keszach tych znajdziecie część koordynatów, po skompletowaniu których będziecie podjąć skrzynkę bonusową.
Skrzynki bonusowej:
Kesz opowie Wam jeszcze jedną historię, a w dodatku znajdziecie w nim geokrety i drobne upominki. Dodatkowo, na pierwszego znalazcę czeka nagroda specjalna :)
Bardzo prosimy o utrzymywanie keszy w dobrym stanie, aby wszyscy mogli mieć z tej zabawy frajdę. Jeżeli możecie – dokonujcie drobnych napraw. Jeżeli nie, a coś wymaga uwagi – dajcie nam znać.
Zdjęcia i materiały archiwalne pochodzą ze zbiorów Muzeum Dulag 121.
W razie pytań bądź sugestii – zapraszamy do kontaktu: