Wały Kępskie, pomnik w miejscu walki „Zaporczyków” z Sowietami 7 lutego 1945 r.

Wały Kępskie (dawniej Wólka Kępska) to wieś w gminie Borzechów, która z powodu bezpiecznego położenia wielokrotnie była wykorzystywana w czasie okupacji niemieckiej jako kwatera Oddziału Lotnego Kedywu AK Lublin pod dowództwem „Zapory”. Wieś ta, otoczona z dwóch stron lasem, z domami osłoniętymi sadami, położona z dala od głównych szlaków komunikacyjnych, stała się naturalnym miejscem postoju partyzantów po rozbiciu posterunku MO w Chodlu. Niestety 7 lutego 1945 r. w godzinach popołudniowych nadciągnęła obława złożona z wojsk sowieckich wspartych funkcjonariuszami UB i NKWD. Kazimierz Frankiewicz „Muszka” wspominał: Kwatery nasze w dzień ubezpieczały dwa posterunki wartownicze – na wzgórzu od strony wschodniej (wysokie wzgórze) z kierunku wsi Kłodnica posterunek 1 osobowy na którym w tym dniu i czasie pełnił służbę wartowniczą st. sierż. NN przy którym był uprowadzony milicjant (wgląd miał ten posterunek na dalekie przedpole w kierunku wschodnim i zachodnim i przy dobrej widoczności, mógł spełnić w zasadzie w pełni warunki zabezpieczenia i jednocześnie jeszcze funkcje alarmowe dla drugiego posterunku u wylotu wsi) przy kapliczce przydrożnej w kierunku wsi Kępa na osi północ-południe posterunek 2 osobowy, gdzie pełnili czynności wartownicze „Pszczółka” Mieczysław Jeżewski i NN. Drugim z żołnierzy wspomnianym przez „Muszkę” był Marian Pawełczak „Morwa”, który tak opisywał ostatnie chwile przed walką: nie mogąc już spać, poszedłem zobaczyć się z moim serdecznym kolegą – Mieciem Jeżewskim „Pszczółka” z Kazimierza, który w cywilnym kożuchu i tylko z bronią krótką pełnił wartę. Zastałem go siedzącego na okrąglaku sosnowym, skąd miał dobre pole obserwacji. Było spokojnie, zaczęliśmy więc żartować, kontynuując rozmowę w dobrze naśladowanym żargonie żydowskim. Nagle usiadłem, zrobiło mi się niespodziewanie smutno i uprzytomniłem sobie, że wyczuwam tak zwaną „porutę” tj. niebezpieczeństwo. Zawsze tak się działo ze mną, gdy coś zagrażało mnie lub moim najbliższym, „Pszczółka” też spoważniał i oznajmił mi, że to on tego dnia zginie. Nazwałem go niemądrym, gdy nagle zaterkotały karabiny maszynowe od strony łagodnego wzgórka odsłaniającego wieś Zosinek. Ze wzgórka tego atakowali nas sowieci w dużej liczbie oraz ludowe wojsko polskie. W momencie zbliżania się wojska „Pszczółka” oddał strzały ostrzegawcze, jednak podczas wycofywania się dostał serię z karabinu maszynowego i zginął na miejscu. Partyzanci zaczęli wybiegać ze swoich kwater i podejmowali walkę. Z domu państwa Wołoszynów wybiegł również „Zapora” i „Opal”, którzy przesunęli się w rejon kapliczki, by wesprzeć obronę wsi. Partyzanci próbowali odeprzeć przeciwnika, jednak po godzinnej walce przewaga liczebna wroga i jego siła ogniowa spowodowała próbę zamknięcia przez Sowietów okrążenia. Wobec tego „Zapora” zarządził odwrót, a Sowieci – jak wspominał „Morwa” – stracili zapał do ścigania nas, gdyż zginęło ich około siedmiu, a mieli też rannych. W czasie dwugodzinnej potyczki zginął Mieczysław Jeżewski „Pszczółka”, zaś podczas próby ucieczki zabity został milicjant z Chodla. Partyzanci mieli też kilku rannych, wśród nich był „Zapora” i „Opal”. Po zakończonej walce i po wycofaniu się partyzantów do wsi wkroczyli Sowieci, którzy zemścili się za porażkę. Gospodarstwo Wołoszynów podpalono, a ich właściciele – Franciszka i Bartłomiej – zostali zamordowani i wrzuceni do palących się zabudowań.

Skrzyneczka - pojemnik z magnesem po lewej stronie cmentarza.

Obok cmentarza po lewej stronie jest kapliczka. 

 Powodzenia.