----------------------------------------

Lubiąski kompleks szpitalny powstał w latach 1902–10 wg projektu wrocławskiego architekta Eduarda Blumnera, realizującego popularną wówczas ideę miast-ogrodów, której pomysłodawcą był Edvard Howard - urbanista pochodzący z Wielkiej Brytanii. Według myśli Howarda miasta ogrody miały być interesującym miksem atutów typowo miejskich z zaletami wsi. Rozrywka i możliwość pracy za wysokie stawki miały mieszać się z pięknym krajobrazem, niskimi opłatami za media i powietrzem wolnym od zanieczyszczeń. Jak na ironię, zamysł miast ogrodów był wielokrotnie wykorzystywany w architekturze szpitalnej, w tym również w budowie ośrodków dla psychicznie chorych, czyli osób z założenia załamanych i nieszczęśliwych, często niezdolnych do cieszenia się walorami budownictwa mającego stanowić most pomiędzy miastem a wsią.

Budynki, z których składa się szpital psychiatryczny w Lubiążu, są świadectwem mody panującej w budownictwie w latach 80. XIX wieku. System pawilonowy miał w zamiarze stworzenie w tym miejscu czegoś na kształt niezależnego miasteczka. Takie rozwiązanie było nie tylko wysoce funkcjonalne, ale miało również znaczenie dla procesu leczenia pacjentów placówki. Taki koncept szpitalnej architektury umożliwiał oddzielenie od siebie chorych kobiet i mężczyzn (zerknijcie na napisy na poniższej mapce - Manner i Frauer Seite). Jednocześnie zachowywał dystans pomiędzy osobami spokojnymi, które były umieszczane w wewnętrznej części kompleksu, a tymi popadającymi w częste ataki złości - zajmującymi budynki po zewnętrznej stronie układu. Pozwalało to na lepszą organizację, a w konsekwencji na skuteczniejszą terapię pacjentów.

Obszar kompleksu wraz z gospodarstwem rolnym wynosił 151,6 ha. Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych szpitali psychiatrycznych w Europie, na 1100 łóżek. Funkcjonował nieprzerwanie do 1942 r., a do 1945 r. pełnił funkcję sanatorium dla wojsk niemieckich. Z okresu trwania II wojny światowej nie przetrwała większość dokumentacji, co jest bezpośrednim powodem podejrzeń, że ówcześni pacjenci szpitala zostali siłą wywiezieni do obozów koncentracyjnych, gdzie zostali zamordowani przez hitlerowców. Znana jest tragiczna historia chorych psychicznie Żydów, którzy byli przetrzymywani w lubiąskim zakładzie dla obłąkanych w latach 1938–42, kiedy to izolowano osoby narodowości żydowskiej od ludności niemieckiej.  W sierpniu 1939 r. szpital psychiatryczny w Lubiążu oficjalne został ośrodkiem dla chorych umysłowo mężczyzn pochodzenia żydowskiego. W rok później pacjenci placówki zostali objęci tzw. programem zagłady, który zakładał poddanie ich eutanazji. Masowe wymordowanie więźniów zakładu psychiatrycznego miało miejsce w grudniu 1940 r.

W latach 1945–48 stacjonowały tu wojska Armii Radzieckiej, później powstał Ośrodek Szkolenia Kadr Mechanizacji Rolnictwa. Funkcję szpitalną wznowiono w 1957 r.. W chwili obecnej szpital zajmuje 16 hektarów i liczy 400 łóżek.

----------------------------------------

Skrzyneczka rozmiaru mikro w większym maskowaniu ukryta na współrzędnych opodal przyszpitalnego parkingu. Zachowaj czujność i nie spal kryjówki, a jeśli w samochodach siedzą znudzeni kierowcy – odpuść lub poczekaj, aż odjadą. W razie problemów skorzystaj z zaszyfrowanej podpowiedzi. Powodzenia, miłych wrażeń.