[WK] Źródło Marii

Historia:

Źródło Marii, to miejsce, w którym swój początek ma potoko tej samej nazwie. Niegdyś nosił on nazwę Potoku Źródlanego. Pierwszy dokument wspominający o źródle pochodzi z 1898 roku. Nazywa się je wtedy Cesarskim Źródłem. Cesarz niemiecki Wilhelm II i jego żona czynili wiele by wzmocnić niemczyznę na Pomorzu, m.in. budując szkoły, pomniki, czy kościoły, jednak przez długi czas nie było zgody wśród historyków co do tego czy nazwa jest wyrazem wdzięczności dla cesarza, czy może po prostu miało tu miejsce inne wydarzenie związane z Cesarstwem Niemieckim, np. zatrzymał się tu jakiś cesarski urzędnik i stąd wzięła się nazwa. Z czasem udało się określić, że nazwa ta została nadala po roku 1871, kiedy to pruski administrator tego terenu, rezydujący w Mostach, nadał mu nazwę Kaiser Quelle (Cesarskie Źródło), z uwagi na postawione w tym miejscu popiersie cesarza Wilhelma I Hohenzollerna. W czasie zaborów było to miejsce szczególnie chętnie odwiedzane przez niemieckich turystów z Wrzeszcza i Oliwy, którzy przyjeżdżali na wypoczynek przy źródle. Po odzyskaniu niepodległości, gdy w lutym 1920 roku teren ten powrócił do Polski, pomnik został usunięty. Wielkokaccy Kaszubi nazywali to miejsce Brzączką, ponieważ woda spływając po kamykach,gałęziach i korzeniach szumiała i brzęczała. Od setek lat w pobliżu źródła, na wzgórzu nazywanym Tancalą (skrót od tanc-sala), odbywały się zabawy i festyny ludowe.

Nazwa Źródło Marii pojawiła się dopiero w 1922 roku podczas budowy pierwszego odcinka kolei Gdyni – Kokoszki. Tor kolejowy pierwszej kolei z 1921 roku przebiegał przy samym źródle. Wtedy to doszło do wypadku kolejowego w okolicy źródła z udziałemrobotników, którzy fakt, że nikomu nic się nie stało uznali za cud i przypisali ochronie Maryi (więcej o tej historii można przeczytać w keszu LadyMoon – OP). Pierwsze prace budowlane i upiększenie źródła prowadzili Kacczanie –bracia Józef i Andrzej Witt, Józef Kaszuba i Józef Siebert. To oni postawili pierwszą figurę Maryi na znajdującym się tu cokole. Pod nią widniał napis „Pod twoją obronę”, a u dołu, tuż nad wodą umieszczono werset Roty Marii Konopnickiej: „nie damy ziemi skąd nasz ród”. Do wybuchu wojny źródełkiem opiekowali się Józef i Jan Kaszuba. Pod koniec lat 30. naprzeciw źródła stanął dom rodzin Sikorów i Schwartzfegerów, które opiekowały się źródłem w czasie okupacji. Jednak figura została zniszczona podczas działań wojennych w 1945 roku oraz przez radzieckich żołnierzy, którzy w czasie przerwy strzelali do niej dla zabawy. Po wojnie na cokole stanęła malutka figurka Matki Bożej z rękami złożonymi do modlitwy ofiarowana przez rodzinę Wiczlingów. Przy wznawianiu przedwojennych tradycji duże znaczenie miał chór „Dzwon” i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży z Wielkiego Kacka, a pomocą służył proboszcz Sieg i sołtys Żywicki. W maju 1946 roku ponownie poświęcono figurkę organizując niewielki festyn z udziałem uczniów szkoły. Odbyły się zawody sportowe i potańcówka w lesie nad źródłem. Franciszek Kaszuba odnowił napisy z cokołu, a sama figurka stała do roku 1951. Już po 1948 roku nowy proboszcz Jasiński widząc wyjątkowość z jaką odnosili się ludzi wobec tego miejsca, zaproponował zbiórkę na zakup nowej, większej, trzeciej już figury (druga była prawdopodobnie kopią pierwszej, niewiele się o niej wspomina, choć istnieje jedno zachowane zdjęcie, które potwierdza jej istnienie), która stanęła na cokole w maju 1951 roku i była poświęcona przez nowego proboszcza parafii. Była to postać Maryi z rękami opuszczonymi, lekko przytrzymującymi szatę. Wtedy też wprowadzono również zwyczaj zatrzymywania się procesji przy kapliczce podczas kackich pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską. W latach 50. W okolicy pojawiły sięnowe zabudowania – domy Ustarbowskich, Jażdżewskich i Slęgów. Jednak figurką nadal opiekowała się rodzina Jachów.

Kolejna, czwarta już, figurka pojawiła się na cokole w 1967 roku i była ofiarowana przez Jana Skwiercza, wielce zasłużonego Gdynianina, który odwiedzał wielokrotnie Źródło Marii. Stara figurka była już w bardzo złym stanie, zniszczona przez warunki atmosferyczne i upływ czasu. Nową, w maju 1968 roku, poświęcił proboszcz wielkokackiej parafii Jan Cibura. Tym razem figura otrzymała szklaną osłonę. Jednak w 1968 roku nie tylko figurkę czekały zmiany. Również okolica znacząco się zmieniła. W związku z budową zakładu produkcji farb i lakierów „Polifarb” pojawiła się potrzeba większego zużycia wody. W latach 70., wraz z budową obwodnicy bez wiaduktu drogowego, która odcięła kapliczkę od Wielkiego Kacka, co było to celowym działaniem ówczesnych władz mających na celu marginalizacje religijnego znaczenia źródła,rozpoczęto zatem budowęnowego ujęcia wraz z hydroforni, która miała zapewnić bieżącą wodę,którą uznano za najczystszej klasy, mieszkańcom Wielkiego Kacka. Źródło Marii zostało wtedy zupełnie ujarzmione i stało się dużo skromniejsze. Uporządkowano też teren przy źródełku, który obsadzono kwiatami. Wokół cokołu ułożono folię i kamienie, które jednak dopiero w 1993 roku zostało zalane wodą. W 1993 roku również mszę przy źródełku oprawił abp Tadeusz Gocłowski. Po tym wydarzeniu postawiono tablice informacyjną i ogrodzono teren. Przed kapliczką przy ścieżce zamontowano także kran, z którego można napić się rzekomo cudownej wody (wg mieszkańców do dzisiaj pomaga ona na choroby skóry, zapalenia nerwu, czy ból gardła), którajest czerpana ze źródła znajdującego się 80 metrów pod ziemią. Nowa, stojąca obecnie, piąta już figura pojawiła się na cokole 15 sierpnia 2006 roku. Poświęcił jąodwiedzający to miejsce po raz drugi abp Tadeusz Gocłowski. W 2016 roku za opiekę nad kapliczką medalem 70-lecia Gdyni odznaczeni zostali: Janina Jażdżewska, Albert Ślęga i Halina Kaczoń. W styczniu 2018 roku figura w kapliczce została zniszczona po raz kolejny, tym razem przez współczesnych wandali (link). Jej miejsce zajęła kolejna, identyczna jak poprzednia, szósta z kolei figurka. Obecnie jest to jedyna kapliczka przydrożna w Gdyni, przy której w XXI wieku odbywają się regularne nabożeństwa. Jest to jedyna kapliczka w Gdyni zaznaczana na planach miasta, wydawanych przez PPWK, sygnaturą kaplicy. Kapliczka jest wyjątkowa również pod względem kultu religijnego, ponieważ jest to jedno z nielicznych miejsc, gdzie w nabożeństwa majowe msze odbywają się po kaszubsku.

Cykliczne wydarzenia przy Źródle:

3 maja - nabożeństwo majowe, festyn dzielnicowy

Każdy wtorek maja - nabożeństwo majowe w języku kaszubskim

Każda niedziela maja - nabożeństwo majowe w języku polskim

15 sierpnia - msza święta, święcenie ziół, kwiatów i plonów

Skrzynka:

Skrzynka znajduje się na współrzędnych, ale aby się do niej dostać potrzebne będzie uzyskaniu kilku informacji z opisu kesza:

A. Rok postawienia pierwszej kapliczki na Źródle Marii. Interesuje Cię druga liczba np 1248r -> 2.

B. Miesiąc, w którym po wojnie w 1946 roku ponownie poświęcono figurę oraz zorganizowano zawody sportowe, festyn i tańce w lesie nad źródłem na wzgórzu zwanym Tancalą. np. wrzesień -> 9 itd.

C. Która z kolei figurka obecnie stoi przy źródle?

Liczbę ABC podaj na zamknięciu kesza.