[WK] Dworzec kolejowy Wielki Kack

Historia:

Wraz ze wzrostem znaczenia portu w Gdyni i ilości eksportu węgla ze Śląska przez Gdynię nastąpiła konieczność budowy kolejnej tzw. Magistrali Węglowej ze Śląska do jedynego polskiego portu przeładunkowego. Pierwsza linia działała do listopada 1930 roku. W latach 1927-30 w rejonie Wielkiego Kacka budowano już nowe torowisko, a stara linia Gdynia-Kokoszki została rozebrana. Przy obecnej ulicy Nowodworcowej wybudowano nowy budynek dworca kolejowego, którego projektantem był inż. Tatarczuk, z magazynem spedycji towarowej, domem zwiadowcy oraz budynkami gospodarczymi. W budynku starego dworca po 1930 roku mieściło się biuro Stowarzyszenia Strzelców, których strzelnica była usytuowana wzdłuż nowych torów. Budynek nowej stacji został trafiony pociskiem już 1 września i znacząco ucierpiał. Paliła się część mieszkalna, służbowa i poczekalnia. Pełniący funkcję dyżurnego ruchu na stacji Władysław Pyciak (który mieszkał w budynku głównym dworca) został aresztowany na początku września i zginął w transporcie do obozu koncentracyjnego Mauthausen w Austrii. Stary dworzec po zniszczenia wojennych nie został już odbudowany z powodu braku takiej potrzeby. Odbudowa nowego dworca rozpoczęła się w 1949 roku i zakończyła rok później, jednak stacja kolejowa była czynna przez cały czas już od 1945 roku. Pod koniec lat 90. w sezonie turystycznym przez Wielki Kack kursował pociąg „Costerina” złożony z wagonów z lat 50. oraz lokomotywy parowej, która poza sezonem stacjonowała (i obecnie stacjonuje) w skansenie kolejowym w Kościerzynie (autor kesza miał okazję wielokrotnie nim jeździć). Porównując fotografię dworca z 1939 roku i obecnie warto zwrócić uwagę na ścianę północną. Brak jest ozdobnych wykończeni dachu, zmienił się również układ okien. Ciekawostką jest również punkt pomiarowy wmurowany w budynek od strony torów przy jego lewym narożniku, na którym do dziś znajduje się bardzo dobrze zachowany orzeł będący godłem II RP, który przetrwał wojnę i czasy PRL w nienaruszonym stanie.

W 2015 roku zmodernizowano linię i przebudowano całkowicie układ torowy - zlikwidowano peron wyspowy , żeberka ochronne, kształtowe semafory, przestarzałe elementy infrastruktury dworcowej oraz zmodernizowano nastawnię. W 2017 roku stację wyłączono z obsługi pasażerskiej, zamknięto poczekalnię i oddano do użytku nowy przystanek kolejowy Karwiny znajdujący się nieco dalej w stronę Gdyni przy ul. Wielkopolskiej. W lipcu 2019 roku Dworzec w Gdyni Wielkim Kacku trafił pod ścisłą ochronę konserwatorską. Zakończyły się procedury związane z wpisaniem go do rejestru zabytków. Do rejestru zabytków został wpisany cały historyczny zespół zabudowy stacji kolejowej, który tworzą między innymi: budynek dworcowy, magazyn ekspedycji towarowej, budynek gospodarczy przy budynku dworcowym, dom zawiadowcy oraz magazyn zawiadowcy odcinka drogowego. Z dawnego wyposażenia zachowało się drewniane okienko kasowe z szufladką na prowadnicach. Zgodnie z projektem budynek jest podzielony na część dyspozycyjną, hall kasowy z poczekalnią i część mieszkalną. Ten typ dworca kolejowego z nastawnią dyspozycyjną (ława nastawcza i blokada stacyjna), zwany jest typem „Bydgoszcz-Gdynia”.

Skrzynka:

Skrzynka znajduje się przy budynku dworca. Uważaj, ponieważ połowę dworca stanowią mieszkania. Nie niszcz budynku, pamiętaj, że jest to zabytek chroniony prawem!