Na początek

Skrzynkę założyłem obok domu Leona Warkusa, który był wraz z synem Wacławem byli jednymi z osób, które w 1927 roku założyli Brwinowskie gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Podstawową działalnością Sokoła było uprawianie gimnastyki. Na początku ćwiczenia odbywały się na placu udostępnionym przez Leona Warkusa na terenie jego posesji. Towarzystwo funkcjonowało do wybuchu drugiej wojny światowej. W 1992 roku Sokół został reaktywowany i działa do dziś. Jak łatwo policzyć w tym roku Sokół w Brwinowie świętuje jubileusze: 90-lecia swojego powstania oraz 25-lecie reaktywacji.

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”

Towarzystwo Gimnastyczne Sokół propagowało sport, gimnastykę oraz zdrowy styl życia. Postulowało podnoszenie sprawności fizycznej polskiej młodzieży, popularyzowało sporty letnie oraz zimowe, a także wyrabianie tężyzny fizycznej i sił moralnych. Towarzystwo hołdowało ideom olimpijskim zaczerpniętym z antycznych ideałów wychowawczych, co wyrażało motto organizacji „W zdrowym ciele zdrowy duch” inspirowane klasyczną łacińską sentencją rzymskiego poety Juwenalisa „mens sana in corpore sano”.

Jednym z deklarowanych celów towarzystwa – zgodnie z ideałami jego twórców – było również podtrzymywanie i rozwijanie świadomości narodowej oraz postaw obywatelskich. Symbolem ruchu był sokół w locie trzymający sztangę do ćwiczeń. Sokół ten w okresie zaborów pełnił również funkcję zakamuflowanego przed władzami zakazanego symbolu narodowego Polaków Orła białego. Towarzystwo posiadało również własny Marsz Sokołów pełniący funkcję hymnu organizacji. Członkowie organizacji witali się zawołaniem „Czołem!” oraz „Czuwaj!”, które później przejęte zostało przez polskich harcerzy.

Sokół działał aktywnie w okresie zaborów, po odzyskaniu niepodległości i w całym okresie międzywojennym XX w. Zdelegalizowany przez komunistów po II wojnie światowej i zakazany w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Pierwsze gniazda reaktywowanego Sokoła zaczęły powstawać dopiero po upadku komunizmu w Polsce w 1989 roku w III Rzeczypospolitej.

W skrócie o domu Warkusa.

Unikatowy stary budynek mieszkalny z początku XX wieku.

Powierzchnia: 344 metrów kwadratowych.

Technologia budowy: Cegła przedwojenna,

Ilość pięter: 2,

Standard wykończenia: do remontu.

Miejsce: na działce 3000m w Brwinowie.

Skrót skrótu: Dwie kondygnacje plus poddasze i piwnica.

Dom Warkusa 1 września 1939 roku we wspomnieniach mieszkańców Brwinowa.

„Samoloty niemieckie zrzuciły 7 bomb koło Brwinowa. U Warkusa został zabity 1 człowiek, a 2 ranne i zabity koń. Byłem tam. Mam odłamki bomb.”              

                                                                                                                                Stefan Riedel

„Co jakiś czas słychać było warkot wysoko przelatujących samolotów. Radio podawało zaszyfrowane meldunki. W pewnym momencie od strony Warszawy nadleciały 2 lub 3 polskie samoloty myśliwskie. Wywiązała się nad nami walka powietrzna, która wprowadziła nas urwisów w stan zachwytu. Wdrapaliśmy się w kilku na dach komórki i tam krzycząc i wymachując rękami podziwialiśmy pierwszy atak wojny widziany oczyma dzieci. Atak naszych myśliwców był szaleńczy i brawurowy. Pamiętam jak zaciekle szturmowali liczną grupę bombowców, którą rozproszyli i zawzięcie ścigali. W trakcie uników bombowce zaczęły zrzucać bomby, które spadały w dużej ilości na pobliskie pole i majątek pana Warkusa.”

                                                                                                                                 Zbigniew Niewiadomski

„Nad naszymi głowami w stronę Warszawy przelatują bombowce. Odgłos silników sprawia, że ziemia drży, a ja muszę zatykać uszy bo warkot jest nie do wytrzymania. Jedną bombę Niemcy gubią między Brwinowem a Podkową Leśną. Spada na murowany dom państwa Warkusów, na szczęście bez lokatorów.”

                                                                                                             Halina Podgórska