Przed budynkiem bazyliki, obok Wysokiej Górki, stoi 4-kondygnacyjna dzwonnica z 1878 r., wysokość ok. 45 m, wzniesiona jako symbol triumfu prawosławia po kasacie unii.Pierwotnie zaplanowana na rzucie krzyża greckiego, po przebudowie w końcu lat trzydziestych jest kwadratowa.W1939 r. została podwyższona o jedną kondygnację wg proj. Antoniego Forkiewicza, Przykryta jest hełmem latarniowym, zwieńczonym wyniosłym berłem, z umieszczonym na nim krzyżem. Parter dzwonnicy został w 1945 r.zaadaptowany na Mauzoleum Ofiar Terroru Hitlerowskiego. Wówczas wykonano od frontu arkadowy prześwit zabezpieczony najpierw kratą, obecnie szybą, a wewnątrz ustawiono konfekcję, wspartą na 4 kolumnach toskańskich, z kamiennymi orłami. Pod nią na cokole umieszczono urnę z prochami ofiar z miejsc straceń. Na tablicach z czarnego marmuru widnieją nazwiska pomordowanych i miejsca ich kaźni. Na dzwonnicy zawieszono 3 dzwony, wykonane w pracowni przemyskich słynnych ludwisarzy Felczyńskich.Najstarszy dzwon, noszący imię"Maria", ufundowany został w 1938 r.Na jego płaszczu umieszczona jest płaskorzeźba wyobrażająca replikę obrazu NMP Chełmskiej bez korony, natomiast znajdujący się pierwotnie patriotyczny napis skuli w czasie okupacji ukraińscy nacjonaliści.Dzwon ten, ważący 2155 kg kosztował ponad 12 tys zł., co w owym czasie stanowiło równowartość 12ha ziemi. Pozostałe dzwony ufundowane zostały w 1946 r.,a poświęcił je bp Stefan Wyszyński. Większy dzwon, noszący imię"Stanisław", waży 3 tony. Na jego płaszczu, poza inskrypcją, widnieje ryngraf z wizerunkiem patrona Polski św. Stanisława oraz widok fasady chełmskiego Mauzoleum.Napis głosi: Poległym za wiarę i Polskę, bohaterom- męczennikom ziemi chełmskiej. Trzeci dzwon, :Julian"o wadze 1200 kg, poświęcony jest pamięci pierwszego proboszcza parafii katolickiej na Gorce. ks.J.Jakubiaka, którego popiersie widnieje na jego płaszczu, obok wizerunek MBChełmskiej. Dzwonnica to najlepszy punkt widokowy w mieście na charakterystycznym dla Chełma wzgórzu widocznym z odległości wielu kilometrów z wszystkich dróg wjazdowych do miasta. Obiekt jest udostępniony do zwiedzania, posiada bezpieczne ciągi komunikacyjne oraz stosowne zabezpieczenia.Osoby wrażliwe na dźwięk powinny unikać zwiedzania o godz. 12:00, ponieważ wtedy dzwony biją na Anioł Pański.www.nickt.pl
Kesz na poziomie dzwonów w konstrukcji schodów. Powodzenia.