Brzeźno – niewielka wieś na Szlaku Osadnictwa Olęderskiego. Wieś notowana była w źródłach pisanych już w 1338 roku. Jej nazwa pochodzi od brzóz, które pewnie były pierwszym widokiem, jaki w 1749 zobaczyło pierwszych 18 osadników z Niemiec (nazywanych zwyczajowo, podobnie jak osadnicy z Holandii, Olędrami lub Olendrami i do tego znanych z imienia i nazwiska). Ciekawostką jest, że grunty we wsi wymierzono w różniących się od siebie miarach, podczas gdy w pozostałych (z wyjątkiem Góreckich Olędrów) posługiwano się „włókami chełmińskimi”. Przywilej lokacyjny zezwalał na postawienie domu modlitewnego i utrzymanie bakalarza oraz wybrania miejsca pochówku. Na pograniczu z Nekielką znajdują się źródła rzeki Cybiny, na południu Góry Brzeskie. Ze śladów przeszłości znajdziecie tu figurę Matki Boskiej (przy wjeździe od DK92) oraz dawny cmentarz ewangelicki, który jest celem naszej wędrówki. Auto można zostawić na parkingu przy szkole, dalej trzeba się udać na piechotę. Cmentarz nie jest oznakowany charakterystyczną dla Szlaku tablicą. Najlepsze dojście prowadzi z postoju, lewą stroną obok garażu za szkołą i dalej ścieżką przez zielsko i chaszcze. Dojście przez boisko szkolne należy uznać za niedostępne. Bramka w ogrodzeniu prowadzi wprost na ścianę krzaków – przedzieranie się przez nie jest bezcelowe. Teren cmentarza jest mocno zarośnięty (aczkolwiek kiedyś był już porządkowany). Bluszcz, barwinek i masa samosiejek skutecznie ukrywają groby ziemne. Spokojnie da się poruszać wydeptanymi „dróżkami”, dzięki którym można zobaczyć pozostałości nagrobków, ogrodzeń.

Kesz ukryty na kordach. Zanim zaczniecie szperać upewnijcie się, że aktualnie nikt nie imprezuje po sąsiedzku (jak to, niestety, bywa w takich miejscach).

Przydatne linki regionalne:

1. Szlak rowerowy "Śladami Osadnictwa Olęderskiego"

2. Cmentarze olęderskie gminy Nekla

3. Projekt WLKP TEJ!

4. Najstarsze dzieje osad olęderskich w okolicach Nekli w latach 1749-1793

Uwaga:

A) w nieoznakowanej części tzw. "czarnego" szlaku" znajdują się w obrębie Projektu WLKP TEJ !

1. Okop Szwedzki (grodzisko pierścieniowe)

2. Oz polodowcowy

3. Rezerwat polodowcowy Okrąglak (OP68DF)

B) w oznakowanej części "szlaku czerwonego" znajdują się w obrębie Projektu WLKP TEJ !

1. Dęby w Barczyźnie

2. Cmentarz ewangelicki w Barczyźnie (d. Mystkowskie Olędry) 

3. Cmentarz ewangelicki w Barczyźnie (d. Barskie Olędry)

4. Kościół ewangelicki w Nekielce

5. Cmentarz ewangelicki w Nekielce

oraz poza nim

6. Założenie parkowo-dworskie w Podstolicach (OP7B5A)