Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych – kirkut społeczności żydowskiej zamieszkującej niegdyś Ustrzyki Dolne i okoliczne miejscowości oraz podlegającej ustrzyckiemu kahałowi. Powstał przypuszczalnie w XVIII wieku. Znajduje się w południowej części miasta. Został częściowo zniszczony podczas II wojny światowej. Nie jest wpisany do rejestru zabytków.

Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych powstał zapewne w drugiej połowie XVIII wieku, jednak data roczna pozostaje nieznana.

Powstanie cmentarza jest ściśle związane z prężnym rozwojem lokalnej społeczności żydowskiej. Pierwsze wzmianki o żyjących w Ustrzykach Żydach dotyczą początku XVII stulecia, a lawinowy rozwój osadnictwa żydowskiego w mieście miał miejsce w drugiej połowie XIX wieku – po powstaniu połączenia kolejowego z Przemyślem, Koszycami, Jasłem, Krosnem i Sanokiem. W 1900 roku stanowili oni już około 61% mieszkańców. W początkach swej obecności w Ustrzykach Dolnych ludność żydowska podlegała leskiemu kahałowi. Około 1777 roku powstał w Ustrzykach przykahałek. Istnienie samodzielnej gminy żydowskiej w Ustrzykach Dolnych jest potwierdzone dopiero w odniesieniu do lat 30. XIX wieku. Nie wiadomo, gdzie ustrzyccy Żydzi grzebali swoich zmarłych przed powstaniem tutejszego kirkutu. Mogli to czynić na cmentarzu w Lesku, lecz mogło również być tak, iż – dla uniknięcia niewygód i kosztów – cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych powstał wcześniej niż się zakłada (przed drugą połową XVIII w.) i to na nim odbywały się pochówki.

Brak jest danych dotyczących historii cmentarza podczas I wojny światowej. Nie wiadomo, czy byli na nim chowani polegli żydowscy żołnierze walczących armii.

Cmentarz został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. Część nagrobków została przez nich wykorzystana do utwardzania ulic i budowy mostów. W latach 1993 i 1995 podczas prac budowlanych na terenie miasta odnaleziono kilkadziesiąt użytych w ten sposób nagrobków, które zwrócono na cmentarz. Cmentarz był w czasie II wojny światowej miejscem masowych pochówków podczas eksterminacji żydowskiej ludności miasta, a także miejscem egzekucji uciekinierów z transportów do obozu zagłady w Bełżcu. Egzekucje te miały miejsce w styczniu (24 osoby) i sierpniu (kilkanaście osób) 1943 roku.

Do chwili powrotu Ustrzyk Dolnych do Polski w 1951 roku w związku z umową z ZSRR cmentarz, tak jak i całe miasto, znajdował się w granicach Związku Radzieckiego. Brak jest danych odnośnie losu cmentarza w tym okresie, aczkolwiek przypuszcza się, iż mogły na nim zostać pochowane szczątki Żydów ekshumowanych ze zbiorowej mogiły w Brzegach Dolnych. Po zakończeniu II wojny światowej pozbawiony opieki cmentarz popadł w zapomnienie i niszczał.

Więcej o cmentarzu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_%C5%BCydowski_w_Ustrzykach_Dolnych

Kesz to pojemnik po "jajku niespodziance". Weź coś do pisania.

Uwaga! Skrzynka ukryta jest około 2 m od wyznaczonych koordów.