Lipiny Górne – cmentarz prawosławny
Cmentarz prawosławny jest położony obok cmentarza rzymskokatolickiego przy szosie wlotowej do Lipin Górnych.
Najwięcej informacji na temat tego cmentarza podaje Danuta Kawałko w książce „Cmentarze województwa zamojskiego”(Zamość 1994 r.):
Cmentarz prawosławny, d. grekokatolicki, nieczynny.
Pierwsza wzmianka o cerkwi w Lipinach pochodzi z 1599 r. Była to parafialna cerkiew grekokatolicka. W 1839 r. wcielono do niej parafię grekokatolicką w Potoku Górnym. Ok. 1875 r. zamieniona została na prawosławną, która istniała do I wojny światowej. W 1919 r. erygowano w Lipinach parafię rzymskokatolicką. Ostatnia, istniejąca do dziś świątynia drewniana wybudowana została w 1869 r. Wcześniejsza także drewniana, remontowana i rozbudowana w 1798 r. (wg innych źródeł w 1800 r.) W 1839 r. był wokół niej obszerny, oparkaniony cmentarz grzebalny. Zmarłych grzebano przy cerkwi prawdopodobnie do 1869 r. Po wybudowaniu nowej świątyni wytyczono nowy cmentarz poza zabudową. Być może założyli go jeszcze grekokatolicy, po 1875 r. korzystali z niego także prawosławni. Czynny był do I wojny światowej i ponownie w czasie II wojny, gdy cerkiew przejęli prawosławni. Ostatnie pochówki pochodzą z lat 40-tych.
Na cmentarzu zachowały się 4 kamienne nagrobki, w tym 2 z XIX w. Najstarszy zachowany nagrobek z czytelną inskrypcją pochodzi z 1878 r. kamienne nagrobki mają postać krzyży na postumentach. Ponadto znajduje się tu kilkanaście krzyży drewnianych i metalowych oraz czytelne są mogiły ziemne. Inskrypcje nagrobne po rusku.
Na cmentarzu rosną 22 drzewa (sosny, wiązy, topole, dęby, brzozy, modrzew, jesiony). Na mogiłach występuje barwinek.
Ogrodzenie – drewniany płot sztachetowy przy drewnianych i betonowych słupach. Pochodzi sprzed II wojny światowej i jest częściowo uszkodzony.
Aktualnie na terenie cmentarza nie ma już żadnych drzew, ani również jednego krzaczka, wszystko wycięto. Ogrodzenia również nie ma. Jak ono wyglądało we fragmencie można jeszcze zobaczyć tutaj na stronie:
http://polskaprowincja.pl/index.php/defaultgmina/category/potok_gorny
Wikipedia uzupełnia jeszcze informacje:
Cmentarz został założony ok. 1869 z przeznaczeniem dla miejscowej parafii unickiej jako kontynuacja starego cmentarza przycerkiewnego. Jednak już w 1875 cmentarz przejęli prawosławni na mocy likwidacji unickiej diecezji chełmskiej. Cmentarz użytkowany był przez prawosławnych mieszkańców do czasu bieżeństwa większości tychże w czasie I wojny światowej. Na opuszczony cmentarz prawosławni mieszkańcy znów wrócili w czasie następnej wojny. Ostatnie pochówki pochodzą z lat 40. gdyż ludność wyznania prawosławnego musiała wyjechać w ramach wysiedleń Ukraińców.
Cmentarz oficjalnie nie jest czynny, ale to nie oznacza, że jest w całości opuszczony i nikt o niego nie dba. Na drzewie znalazłem kartkę, z której wynika, że odbywają się tutaj nabożeństwa za zmarłych organizowane przez parafię prawosławną w Biłgoraju.
Skrzynka to mikro pojemnik szklany schowany po drugiej stronie szosy.