Schody Franza Pabla |
Góry Stołowe - kraina zrodzona z morza, miliony lat temu… to jedno z najpiękniejszych i najatrakcyjniejszych pasm górskich w Polsce, miejsce wyjątkowe ze względu na swoje ukształtowanie terenu, przepiękne formacje skalne, unikalne skalne miasta, labirynty oraz osobliwe formy zwane skalnymi grzybami. Wybitne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprawiły, ze od 1993 roku ustanowiono tu Narodowy Park Gór Stołowych.
Szczeliniec Wielki to przyrodniczy i turystyczny fenomen. Widoczna z daleka, potężna platforma grzbietu tej góry czaruje skalnym miastem, zabytkowym schroniskiem, ale przede wszystkim fantastycznymi formami skalnymi i panoramami. Ze Szczelińca, we wszystkie strony świata rozpościerają się niezapomniane widoki na góry i doliny Sudetów,. To miejsce unikalne – zwiedzaj, ciesz się górami, zbieraj kesze; ale nie niszcz, nie śmieć - zachowajmy to piękno dla następnych pokoleń.
|
Ponad 400 lat temu Szczeliniec Wielki był niezdobytą górą, a w planach było wybudowanie tu pruskiej twierdzy na dość niespokojnym pograniczu. Decyzja ta przerastała jednak kompetencje przysłanego w tym celu pruskiego oficera, któremu pomagał miejscowy młodzieniec Franz Pabel. Franz urodził się 17 listopada 1773 roku w leżącym u podnóża Szczelińca Carlsbergu, obecnie Karłowie. Była to niewielka wioska z leśniczówką i dwunastoma parcelami, ulokowana tu przez cesarza Karola VI zaledwie 40 lat wcześniej. Mały Franz pracował w gospodarstwie lecz bardzo pociągało go myszkowanie wśród okolicznych, niedostępnych, skalnych labiryntów. Jego pasję zauważył, przybyły tu z rozkazu króla Fryderyka II, major wojsk pruskich Bonaventura von Rauch, który mianował go swoim ordynansem i przewodnikiem mimo młodego wieku. Dołączył do nich młody porucznik Gustaw von Rauch, syn Bonaventury. Razem penetrują masyw Szczelińca i przygotowują go do wizyty króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II wraz z dwiema księżniczkami i liczną świtą, do której dochodzi 10 sierpnia 1790 roku. Wprawdzie król nie podjął decyzji o militarnym przeznaczeniu Szczelińca, ale zapewne młode księżniczki zwróciły uwagę na romantyczne walory skał i krajobrazu. Od tej pory zaczyna się turystyczna „kariera” Szczelińca i przewodnicka kariera Franza Pabla. Miał wtedy dopiero 17 lat ale już zyskał sławę znawcy skalnych labiryntów. Od roku 1804 pobierane są już opłaty a ilość odwiedzających rośnie do kilku tysięcy rocznie. Z czasem opłata nieco wzrosła, a uzyskane środki posłużyły do sfinansowania budowy 665 kamiennych schodów ułatwiających dostęp na szczyt od strony Carlsbergu (Karłowa). Sam Franz wchodzi z gośćmi na szczyt po 3 a nawet 4 razy dziennie. |
Kolejna królewska wizyta Fryderyka Wilhelma III w roku 1813 oznacza dla ówczesnego sołtysa dodatkowe zaszczyty. Zostaje mianowany pierwszym oficjancie certyfikowanym przewodnikiem górskim nie tylko w Prusach ale i w Europie. Dodatkowo otrzymuje też oficjalny tytuł kasjera Szczelińca. Zawdzięczamy mu nie tylko budowę kamiennych schodów ale również nazwanie większości skał, wybudowanie letniej chatki na Szczelińcu (1815), napisanie przewodnika turystycznego (1843) i budowę schroniska zwanego „Szwajcarką”, które istnieje do dziś. Był czynnym przewodnikiem do ostatnich lat życia i mimo podeszłego wieku w sezonie letnim wchodził z turystami na Szczeliniec kilka razy dziennie. Zmarł 2 czerwca 1861 roku w wieku 88 lat. Jego potomkowie próbowali podtrzymać tradycje rodzinnego interesu przewodnickiego, ale nie potrafili sprostać legendzie ojca. Co ciekawe, Gustav von Rauch nigdy budowy Fortu Karola nie ukończył, a z czasem awansował na generała i ministra wojny zaś Franz Pablo pozostał do końca życia w Carlsbergu (Karłowie) jako sołtys i licencjonowany przewodnik. |
|
O keszu: Kesz znajduje się przy szlaku trasy turystycznej! NIE ma możliwości dotarcia do kesza w sposób inny niż ścieżką turystyczną. Cała pętla trasy zwiedzania Szczelińca i labiryntu skalnego to ok 3,5 km.
Działaj rozważnie, by przy podejmowaniu nie narażać się na niebezpieczeństwo - NIE ma konieczności wchodzenia na skały, ani wspinania się na cokolwiek! Bacz na przechodniów, aby nie "spalić" lokalizacji kesza. Na zakończenie odłóż go, proszę, dokładnie w to samo miejsce. „Niewidzialność” na najwyższym poziomie!
Na obszarze Parku Narodowego ochronie podlega całość przyrody, swoiste cechy krajobrazu oraz obiekty dziedzictwa narodowego. Zadaniem Parku Narodowego jest nie tylko ochrona tego szczególnego krajobrazu, ale również udostępnianie go dla zwiedzających. Jednak pamiętaj o pewnych zasadach:
|
|
Symbool | Soort | Coördinaten | Beschrijving |
---|---|---|---|
Parkeerplaats | --- | Parking przy CSE PNGS. Parking płatny 7 pln / Toll Parking 7 pln / Placené parkoviště 7 pln / Kostenpflichtiger Parkplätze 7 pln . | |
Begin wandelpad | --- | Początek szlaku / Trailhead / Začátek stezky / Beginne den Trail |