Jaskinia Kryształowa

DŁUGOŚĆ:            200 m
DENIWELACJA:        14 m
WYSOKOŚĆ OTWORU:    325 m npm.
POŁOŻENIE OTWORU:   Ludwinów, gmina Niegowa, woj. śląskie.

PODSUMOWANIE: Ciekawa ze względu na stopień skomplikowania sieci korytarzy. Otwór wejściowy nie należy do przyjemnych tak pod względem odszukania go, jak również przejścia. Należy się liczyć zawsze z ewentualnością rozkopywania. Samo przejście przez otwór wejściowy przypomina przekrojem syfon pod zlewozmywakiem, co powoduje iż musimy je pokonywać na plecach i uważać na oczy, by nie zasypać ich piaskiem. Wewnątrz przynajmniej jedno miejsce przypomina łudząco partie przyotworowe, z tą różnicą że zamknięte piargiem żwiru. Osobom które straciły orientację w korytarzach a zbierają się do wyjścia, serce zabije nieco mocniej. Mimo zniszczeń w niektórych trudno dostępnych miejscach znaleźć można przeźroczyste w kolorze miodowym heliktyty.

OPIS JASKINI: Ciasny otwór położony jest pod wielkim blokiem kamiennym na dnie wykopu. Ściany boczne mogą się osypywać po opadach, zamykając wejście do jaskini. Może więc istnieć potrzeba ponownego odkopywania otworu.
Jaskinie tworzy sieć krzyżujących się korytarzy z licznymi odgałęzieniami. Od otworu wejściowego prowadzi obszerny korytarz, który po kilkunastu metrach dzieli się na trzy ciągi łączące się przed Salą Złomisk. Jest to duża komora, przedzielona wielkim blokiem oderwanym od stropu. Niewielka studzienka w jej dnie prowadzi do końcowej części jaskini, położonej na niższym poziomie.
W jaskini wydobywano niegdyś na dużą skalę kalcyt, ściany są więc przeważnie ogołocone z szaty naciekowej, niewątpliwie kiedyś bogatej. Jej resztki zachowały się w trudno dostępnych korytarzach. W jaskini dosyć licznie wystepują nacieki grzybkowe, w niektórych korytarzach widoczne są też liczne, białe, przyrastające makarony.
W ścianach korytarzy można spotkać wiele otworów strzałowych, można więc sądzić, że urobek pozyskiwano przy pomocy materiałów wybuchowych. Przedmiotem eksploatacji była szata naciekowa i grube żyły krystalicznego kalcytu dochodzące do 40 cm grubości, wypełniające wraz z gliniastym namuliskiem niskie korytarze i szczeliny międzywarstwowe. Po pracach górniczych pozostały częściowo zgniłe stemple, które zachowały się w korytarzu równoległym do ciągu biegnącego od otworu.
Jaskinia, utworzona na sieci krzyżujących się spękań, powstała w warunkach freatycznych. Ściany najniższej części mają charakter gąbczasty, co świadczy o długotrwałej korozji w strefie całkowitego wypełnienia wodą. Końcowe partie mają charakter zawaliskowy.
Dno wypełnia rumosz i duże bloki, a w niektórych korytarzach namulisko gliniaste.

HISTORIA POZNANIA: Jaskinia została odkryta (prawdopodobnie w latach 1928-30) przez mieszkaćca Ludwinowa, Jana Mesjasza, który prowadził w niej eksploatację kalcytu. Od zakończenia wydobycia otwór przez wiele lat pozostawał zasypany. Wejście odkopali ponownie W. Barski i Z. Korona 13 lipca 1965 roku. Opis jaskini z planem opublikował W. Barski w roku 1966.

BIBLIOGRAFIA:

1. Szelerewicz M , Górny A., "Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej", PTTK "Kraj", Kraków-Warszawa 1986.