We wsi Dębno obok kościoła stoi figura ( zdjęcie I ) z widniejącym napisem "Rok 1906 niech będzie pochwalona pamięć Adelajdy Habdank, urodziwej dziewicy, córki dziedzica Dębna, która wróciła relikwie drzewa krzyża świętego na Łysą Górę za Bolesława Wstydliwego króla Polskiego" . W XIV wieku w miejscu zwanym "Cecyliówką" istniało warowne grodzisko otoczone fosą ( zdjęcie II ). Gród został spalony w trakcie najazdu Litwinów w 1370 r. i juz nie był odbudowany. Wcześniej Litwini spustoszyli świetokrzyską ziemię, mordując mnichów - wykradli relikwie z klasztoru na Św. Krzyżu. Uprowadzili dziedzica Dębna Habdanka wraz z jego piękną córką Adelajdą. Biorąc wielu jeńców, odeszli na Litwę zabierając ze sobą "Lacki Krzyż" jak nazywali relikwie. Adelajda dostała się na dwór wróżbity Wojdyły, który zakochał sie w pięknej dziewczynie. W tym czasie na Litwie zapanował pomór zwierząt - bydło i owce - główne bogactwo Litwinów, ginęło od nieznanej choroby. Wróżbita Wojdyła do którego zwrócono sie o pomoc i radę, będący pod urokiem polskiej branki orzekł, że Bóg Lachów mści się za kradzież "Lackiego Krzyża". Panującu książę Kiejstut nakazał pośpiesznie uwolnić jeńców i zwrócić zrabowaną świętość.
Przeprowadzone badania archeologiczne na wzgórzu Św.Cecyli potwierdziły istnienie drewnianego grodziska w tym miejscu.