Leśny „inżynier ekosystemów” – wykute przez niego duże, owalne dziuple zasiedlają potem inne ptaki czy nietoperze. Preferuje dojrzałe drzewostany, ale coraz częściej wchodzi do parków i miejskich lasów. Żeruje głównie na mrówkach i larwach chrząszczy, ma do tego długi, lepki język z drobnymi haczykami. Jego bębnienie jest niższe i bardziej dudniące niż u mniejszych dzięciołów, głos — przeciągłe, donośne „kli-eh!”. Samiec ma czerwoną całą „czapkę”, samica tylko tylną część. Świeże żerowiska dzięcioła czarnego można rozpoznać po wyraźnie odłupanej korze i dużych, owalnych otworach w pniach.
DEWELOPER jego dziuple to „waluta” lasu — przejmują je sowy, gągoły, szpaki, a nawet nietoperze.