Jacek Malczewski (1854 - 1929)

Jacek Malczewski to jeden z najwybitniejszych symbolistów w historii polskiej sztuki, ukształtował swój światopogląd w czasach zaborów, gdy żywe były idee romantyczne, a sztuka służyła „ku pokrzepieniu serc”. Jego twórczość była silnie osadzona w doświadczeniu narodowym, zwłaszcza w pamięci o klęsce powstania styczniowego
i losach zesłańców.

Duch patriotyzmu, zamiłowanie do historii i literatury romantycznej były obecne w domu rodzinnym Malczewskiego. Ojciec artysty, erudyta i miłośnik sztuk pięknych, zaznajomił go z twórczością Słowackiego, która na zawsze wpłynęła na jego wyobraźnię.

Malczewski rozpoczął edukację w Radomiu, następnie kształcił się w Krakowie, gdzie jego talent szybko zauważył Jan Matejko. Początkowo studiował w Szkole Sztuk Pięknych, później kontynuował naukę w Paryżu. Chociaż niełatwo odnajdywał się w systemie akademickim, to właśnie w tym czasie powstały szkice do słynnej „Śmierci Ellenai” – obrazu, który przyniósł mu pierwszy wielki sukces.

Artysta podejmował w swojej twórczości tematy cierpienia, niewoli oraz narodowego losu. W cyklu syberyjskim („Sybiracy”, „Śmierć na etapie”, „Wigilia na Syberii”) ukazał dramat zesłańców, przełamując tabu w ówczesnej sztuce. Jego prace były głęboko symboliczne,
a zarazem poruszająco realistyczne.

Punktem kulminacyjnym jego symbolizmu była „Melancholia” (1894) – monumentalna wizja narodu uwięzionego w historycznym fatum. Motyw zniewolenia powraca także w obrazie „Hamlet polski”, gdzie przedstawiona Polska rozdarta jest między rezygnacją a nadzieją na wolność.

Choć odnosił sukcesy artystyczne, życie prywatne Malczewskiego było burzliwe. Jego małżeństwo z Marią Gralewską było nieudane, a wieloletni romans z Marią Balową dodatkowo pogłębił dystans w rodzinie. Z syna, Rafała, wyrósł ceniony malarz.

W latach 1896–1900 i ponownie od 1910 roku Malczewski był profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1912–1914 pełnił funkcję rektora. Z zaangażowaniem uczył również kobiety, dla których organizował osobne kursy artystyczne.

Pod koniec życia artysta niemal całkowicie stracił wzrok. Choć jego ostatnie lata naznaczone były fizycznym i twórczym wyczerpaniem, został uhonorowany wieloma nagrodami. Zmarł w 1929 roku, spoczął w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.

Jacek Malczewski pozostawił po sobie niezwykle bogaty dorobek, pełen symboliki i głębokich refleksji o polskim losie. Sam mówił o swojej twórczości z nutą niepewności:
„To nie ja malowałem (…) I nie wiem w końcu, kto ma słuszność. Czy ci wszyscy, którzy nie spostrzegają tego, co widzę, czy ja, który spostrzegłem to, czego nikt nie widzi?”.

 

Cache. Skrzyneczka znajduje się na terenie ogólnodostępnym. To jak długo kesze przetrwają zależy od nas, tak więc podejmujemy dyskretnie i odkładamy podobnie, a do tego obchodzimy się z keszem jakby to był nasz własny, wtedy inni będą mieli okazje również go odnaleźć w stanie, który może cieszyć oko. Proszę zabrać coś do pisania. Brak wpisu w fizycznym logbooku może skutkować usunięciem wpisu cyfrowego. 

Życzę przyjemnych i udanych poszukiwań.

 

Żródło:
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2024/05/05/jacek-malczewski-biografia/