Consilio.Et.Iu

Stitiae.Sacrum

MDCCXCVII

    - napis ten, czyli "Miejsce dla rady i sprawiedliwości jest święte" umieszczono na frontonie ratusza wzniesionego w 1797 roku.

    W XIII wieku miasto nie posiadało w pełni ustalonego systemu prawnego i pierwsza lokacja prawdopodobnie się nie udała. W 1456 roku król Kazimierz Jagiellończyk ponowił nadanie praw miejskich, Białaczów zyskał prawo niemieckie (magdeburskie). Nadano miastu prawo do organizacji targów cotygodniowych oraz 3 jarmarków rocznie.

fragment spisu podatkowego Białaczowa z XVI wieku

    Monogram SM na herbie Białaczowa, należy do marszałka Sejmu Wielkiego i jednego ze współautorów Konstytucji 3 maja Stanisława Małachowskiego herbu Nałęcz (1736-1809). Ten po wojnach w połowie XVII wieku m.in. uwalniając mieszczan od poddaństwa ponownie lokował miasto w 1787 roku, w  latach 1795-1809 włączone do zaboru austriackiego, a po jego śmierci do Księstwa Warszawskiego. On to wzniósł właśnie ratusz, pałac, i urządził obszerny park. 

    Z 1791 r. pochodzi tez strażnica (dzisiaj OSP Białaczów i świetlica). Wtedy też w niedalekich Petrykozach na polecenie S. Małachowskiego wzniesiono na miejsce starego murowany kościół; autorem projektu był J. Ch. Kamsetzer, nadworny architekt Stanisława Augusta Poniatowskiego

    Miasto Białaczów rozwinęło się dzięki funkcjonowaniu zakładów górniczo-hutniczych w Rudzie Białaczowskiej, Petrykozach i Sendowie. Przed powstaniem listopadowym, za czasów Królestwa Kongresowego miasto w 1827 roku liczyło 81 domów i 651 mieszkańców, W XIX wieku powstała cegielnia, browar i gorzelnia.

Białaczowski bon o nominale 10 groszy z pierwszej połowy XIX wieku. 

    Na uwagę zasługują pochodzące z tego okresu uznawane za jedne z pierwszych polskich - papierowe pieniądze zastępcze (bony). Według numizmatyka Roberta Gorzkowskiego "[d]obra białaczowskie w latach 1810-1819 wykupywał od spadkobierców Ludwik hr. Małachowski. [...] Tak, więc należy przyjąć, iż bony te na pewno były w obiegu w latach 1825 – 26, a może nawet dłużej." Bony te o nominałach 1, 2, 5, 10, 15 groszy są niezwykle cenione na rynku kolekcjonerskim.  

    Ratusz to budynek dwukondygnacyjny na rzucie kwadratu, z dachem czterospadowym, dawniej miał sień przejazdową. W budynku pierwotnie urzędowała rada miejska. Przy południowej ścianie znajdowała się przybudówka - "koza", w której przetrzymywano aresztantów; została ona wyburzona po II wojnie światowej. W okresie międzywojennym i przez kilka lat po wojnie mieściła się tu szkoła podstawowa.

       Aktualnie w budynku mieści się biblioteka i GOPS. W obrębie Nowego Rynku występują też stare domy z XIX w. (czworaki). Od strony zachodniej ratusza znajduje się pomnik Chrystusa z r. 1894 ufundowany przez Ludwika i Zofię Platerów, a od strony wschodniej obelisk w hołdzie pomordowanych w czasie II wojny światowej mieszkańców.

Klasycystyczny ratusz w Białaczowie

    Po powstaniu styczniowym (1864 r.) władze Królestwa Polskiego (Kraj Nadwiślański) uwłaszczyły grunty dworskie. od teraz nadano znaczne uprawnienia gminom. Z powodu niskiego znaczenia wielu miejscowości na prawach miejskich i mnogości opłat sięgających tradycją średniowiecza, również Białaczów stracił w 1869 r. prawa miejskie. Zyskał jednak status osady miejskiej, zachowując na przykład przywilej do organizowania targów i jarmarków, z których zyski zasilały kasę osady.         

O skrzynce 
Skrzynka to nano-magnetyk (5 cm). 
Tak, szczypczyki przydadzą się.

Nie spal miejscówki, oczy wokoło głowy!

Spontan: śmiało reaktywuj gdy go brak