ŁÓDKA, jedna z łódzkich rzek

Łódka ma całkowitą długość 20 km, z czego 15,6 km znajduje się w granicach administracyjnych miasta. Źródła rzeki znajdują się na przepuście drogowym pod ul. Brzezińską, na wysokości skrzyżowania z ul. Giewont. Ujście znajduje się w Konstantynowie Łódzkim, gdzie rzeka wpada do Neru.

Koryto rzeki Łódki jest bardzo zróżnicowane. Początkowo, na wschodzie miasta, Łódka płynie jako coraz silniej wykształcająca się bruzda, która tylko okresowo prowadzi wody. Przyjmując również okresowe dopływy przekształca się w rów. Pod ulicami Strykowską i Wojska Polskiego przepływa przepustami drogowymi i na wysokości Akademii Sztuk Pięknych tworzy malowniczą dolinę. Kolejne odcinki rzeki są coraz silniej zmodyfikowane. Łódka ma charakter kanału na nieznacznej długości ukrytego pod powierzchnią ziemi. Wpływając do parku Ocalałych rzeka zasila widokowy zbiornik zaporowy zbudowany na jej korycie. Następnie przyjmuje lewostronny dopływ zwany Stoczanką i kieruje się w stronę ulicy Źródłowej, od której ujęta jest w kanał kryty. Łódka płynie pod ziemią przez park Helenów, park Staromiejski (tzw. Śledzia) oraz tereny Manufaktury, a następnie wzdłuż ulicy Drewnowskiej i Solec kierując się do parku im. J. Piłsudskiego na Zdrowiu. Ze względu na jakość jej wód Łódka została odcięta od możliwości zasilania stawów w parku Helenów.

Na obszarze parku na Zdrowiu, poniżej ulicy Orzechowej wypływa na powierzchnię. Od tego momentu płynie trapezowym kanałem, przyjmując na wysokości ulicy Rzeszowskiej prawostronnie dopływająca Bałutkę. Poniżej parku na Zdrowiu Łódka płynie wzdłuż północnej granicy Ogrodu Botanicznego, a następnie osiedli Brus i Smulsko. Następnie przepływa przez miasto Konstantynów Łódzki, w granicach którego uchodzi do Neru

To nad tą rzeką w średniowieczu założona została wieś Łodzia. Kilkaset metrów w dół rzeki w XV wieku lokowano miasto. Na terenie dużej części dzisiejszego parku Staromiejskiego (potocznie Śledzia) w średniowieczu istniał staw. Działał przy nim młyn wodny, a po grobli biegł trakt handlowy z Łęczycy prowadzący na południe, w stronę Piotrkowa. O tym, że najpierw wieś, a potem miasto powstało właśnie w tym miejscu, zadecydowało przede wszystkim korzystne położenie nad rzeką.

Pierwsze dokładniejsze dane na temat tego, jak dużą rzeką była Łódka, pochodzą z około 1860 roku. Nurt rzeki miał wówczas 1-2 metry szerokości, a głębokość to raptem 30 cm. W kolejnych dekadach zmniejszała się systematycznie jej szerokość, a przede wszystkim ilość płynącej wody. Przyczyny to zwiększony pobór na potrzeby powstających fabryk, drastyczne zmniejszenie powierzchni okolicznych lasów, osuszanie terenów podmokłych czy wreszcie budowa studni głębinowych, które obniżały poziom wód podziemnych.

W okresie międzywojennym Łódka na terenie dzisiejszego Parku Staromiejskiego zniknęła z powierzchni ziemi. Koryto umieszczono w podziemnym tunelu, zresztą trudno już wówczas było mówić o istnieniu rzeki w tym miejscu. Łódka przeobraziła się w wybetonowany kanał ściekowy i burzowy. Można powiedzieć że rzeka zniknęła wówczas z przestrzeni centrum miasta.

Obecnie kanałem Łódki odprowadzany jest z centrum miasta nadmiar wód deszczowych. Rzeka została włączona do systemu tak zwanych "przelewów burzowych". Płynącą pod ziemią strugę można obserwować w Parku Śledzia przez specjalny wizjer zwany "okiem śledzia".

Pracownicy ZWIK z okazji 100-lecia zakrycia rzeki na jednej z parkowych alei stworzyli kolejny punkt obserwacyjny. Spoglądając przez ażurowy właz zobaczymy nie tylko nurt Łódki, ale również najbardziej "filmowy" w Polsce podziemny kanał. Powstały w nim bowiem zdjęcia do trzech produkcji filmowych, w tym nominowanego do Oskara "W ciemności" Agnieszki Holland. Zbudowany 100 lat temu kryty kanał znajduje się w wyjątkowym dla historii miasta miejscu. To tu istniał staw z groblą i młynem, w którym z czasem uruchomiono pierwszą włókienniczą maszynę - folusz.