CWL WZ-X
W kwietniu 1925 roku inżynier Władysław Zalewski podjął prace nad nowym modelem samolotu WZ-X, nad którym pracował powołany przez Centralę Badań Lotniczych 10-osobowy skład specjalistów. Początek tego projektu to maj 1925 roku. Sama budowa natomiast rozpoczęła się już jesienią 1925 roku. Z powodu przewrotu majowego w 1926 roku samolot oblatany został dopiero w sierpniu przez pilotów Zbigniewa Babińskiego i Kazimierza Kalinę. Dwa samoloty, w tym WZ-X/IV, wzięły w sierpniu 1928 roku udział w międzynarodowych zawodach - Locie Małej Ententy i Polski, z tego jeden pilotowany przez Franciszka Żwirkę; nie ukończyły jednak zawodów (WZ-X/IV na skutek pęknięcia łoża silnika). Nigdy nie trafił do produkcji seryjnej, a to za sprawą zakupu dużych ilości zagranicznych Potezów i Breguetów.
CWL był dwumiejscowym dwupłatem o długości 8,21 m i wysokości 3,07. Jego masa całkowita to 1915 kg. Osiągał maksymalna prędkość 205 km/h. Zasięg 800 km. Posiadał trzy karabiny maszynowe - jeden dla pilota i dwa dla obserwatora na obrotnicy.
Konstrukcja:
CWL WZ-X był jednosilnikowym dwupłatem o konstrukcji drewnianej. Samolot miał kadłub półskorupowy, eliptyczny w przekroju, kryty sklejką. Osłona silnika była skonstruowana z blachy aluminiowej, a łoże silnika spawane z rur stalowych. Skrzydła dolne i górne były równej rozpiętości, prostokątne, dwudźwigarowe, kryte sklejką (do pierwszego dźwigara oraz baldachim) i płótnem. Baldachim oparty był na wspornikach nad kadłubem, płaty były usztywnione parą rozpórek i wykrzyżowanymi taśmami stalowymi. Samolot miał usterzenie klasyczne, stateczniki kryte sklejką, stery kryte płótnem.
Załogę stanowiły dwie osoby: pilot i obserwator. Kabiny załogi były odkryte, w układzie tandem, przednia była osłonięta wiatrochronem. Samolot miał podwozie klasyczne, stałe, z płozą ogonową, oś między kołami była oprofilowana w formie skrzydełka.
Uzbrojenie obronne stanowiły cztery karabiny maszynowe: dwa zsynchronizowane km-y pilota Vickers kal. 7,7 mm i dwa sprzężone karabiny maszynowe obserwatora Lewis kal. 7,7 mm na obrotnicy.
Napęd stanowił pojedynczy silnik tłokowy napędzający śmigło ciągnące. Trzy pierwsze samoloty miały silnik rzędowy typu Lorraine-Dietrich 12 Eb – chłodzony wodą, dwunastocylindrowy w układzie "W", o mocy nominalnej 450 KM, mocy startowej 478 KM. Silnik chłodzony był dwoma chłodnicami Lamblina pod przednią częścią kadłuba. Czwarty samolot WZ-X/IV miał 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Gnome-Rhône 9A Jupiter, chłodzony powietrzem, o mocy 480 KM (część źródeł podaje moc tego silnika 420 KM). Zbiornik paliwa w kadłubie. Śmigło dwułopatowe lub czterołopatowe (w WZ-X/IV).
Długość | 8,21 m |
Rozpiętość | 11,31 m |
Wysokość | 3,07 m |
Powierzchnia skrzydeł | 33,2 m² |
Masa własna | 1246 kg |
Masa użyteczna | 669 kg |
Masa całkowita | 1915 kg |
Prędkość maksymalna | 205 km/h |
Prędkość przelotowa | 180 km/h |
Pułap praktyczny | 6325 m |
Zasięg | 800 km |