Synagoga

Pierwsza synagoga w Zgierzu powstała w 1840 roku. Była to ulokowana przy obecnej ul. Łódzkiej, wówczas Żydowskiej, bóżnica drewniana, tworząca zespół wraz ze stojącym po przeciwnej stronie ulicy domem rabina. W latach 50. XIX w. budowla ta uległa zniszczenia, prawdopodobnie wskutek pożaru.

W 1856 roku Zgierskiemu rabbiemu Szalomowi Cwi Ha-Kohenowi zaproponowano objęcie rabinatu Kalisza. Zgierski rabin zdecydował się przyjąć ofertę. Wtedy też, przed 85 laty, czyli w roku 5617 (1856), przyjechał do Zgierza rabbi Jechiel Meir, by spędzić tu szabat. Ludzie zasypali go skargami, że ich rabbi zamierza ich opuścić. Gość odwiedził rabina i zapytał, czemu ten chce wyjechać z miasta.

Rabbi odparł: „Jakże mogę żyć w mieście bez synagogi?” Rabbi Jechiel Meir przyznał mu rację i przyrzekł, że jeśli zgodzi się nie opuszczać Zgierza, to już on sam przypilnuje, żeby natychmiast zaczęto budować porządną synagogę.

Zostało zwołane zebranie, na którym gość powiedział mieszkańcom o życzeniu ich rabbiego. Od razu, na tym samym zebraniu, zebrano 3000 rubli. Następnego dnia zakupiono działkę w centrum miasta i niezwłocznie rozpoczęto budowę wspaniałej synagogi.

Prace nad synagogą trwały kilka lat. Sam budynek cudownie łączył różne rozwiązania architektoniczne: z zewnątrz zakomponowany był symetrycznie; wewnątrz miał imponującą kopułę, w której przedstawione były słońce, księżyc i gwiazdy. W czterech kątach synagogi znajdowały się cztery grube, wysokie kolumny, zaprojektowane na wzór balkonu Świątyni. Mieściło się tu siedemdziesiąt zwojów Tory i wiele świętych srebrnych naczyń. Pośrodku znajdował się bogaty pulpit, który – według inskrypcji – był darem Chany, wdowy po reb Dawidzie Hendliszu. Było tu także wiele kosztownych zasłon i pokryć na arkę. Jedna z jedwabnych zasłon, utkana w roku 5626 (1866), miała wplecione złote i srebrne nici. Pulpit pokrywał prawie dwustuletni obrus, uszyty w roku 5532 (1772). Był on zrobiony z jedwabiu i aksamitu i ozdobiony niemałą ilością srebrnych i szczerozłotych taśm. Obrus ten przerobiony został z zasłony, którą społeczność zgierska otrzymała od innej gminy w prezencie z okazji zbudowania synagogi.

Przed kilku laty społeczność zgierska, jako jedna z najbogatszych w Polsce, zainstalowała w synagodze pięćdziesiąt ośmioramiennych elektrycznych żyrandoli.

fot. synagoga po pierwszym podpaleniu

Synagoga przetrwała bez uszczerbku pierwszą wojnę światową. Natomiast 10 września 1939 r. została podpalona przez wojska niemieckie; pożar ugasili Żydzi mieszkający w sąsiedztwie. Jednak 27 października 1940 r. została przez Niemców podpalona po raz wtóry; tym razem spłonęła doszczętnie.

źrodła. sztetl.org.pl; yewishen.org; fotopolska

Szanuj skrzynkę, chowaj się przed mugolami, zamaskuj po sobie, pozwól kolejnym keszerom też znaleźć. Drugiego nie będzie mi się chciało robić, zaginięcie => archiwizacja.

Szukaj nisko, maskowanie typowe parkowe.