To właśnie z Komorowa ruszyła budowa linii kolejowej łączącej Grodzisk Mazowiecki, Milanówek i Podkowę Leśną z Warszawą. Rozpoczęto ją w 1925 r. i prowadzono równocześnie w kierunku Warszawy i Grodziska Mazowieckiego. Pierwotnie miała biec w stronę Piaseczna, jednakże sprzeciw Ksawerego Branickiego, właściciela lasów Kabackich, spowodował zmianę planów. Podobnie księżna Radziwiłłowa, właścicielka lasów Młochowskich, sprzeciwiła się poprowadzeniu EKD do Nadarzyna. Ostatecznie linię kolejową zbudowało Zgrupowanie Elektryfikacyjne ,,Siła i Światło S.A.'' w porozumieniu ze Stanisławem Lilpopem, właścicielem majątku Podkowa Leśna.

Już w grudniu 1927 r. ruszyły pierwsze pociągi. Pociąg jeździł przez Warszawę jak tramwaj, ulicami: Szczęśliwicką, Niemcewicza, Tarczyńską i Nowogrodzką i dojeżdżał do ul. Marszałkowskiej. W 1932 r. dobudowano odgałęzienie do Włoch ulicą Popularną, obecnie nieistniejące, w 1934 r. przedłużono trasę w Grodzisku do stacji PKP, a w 1936 r. poprowadzono odgałęzienie z Podkowy Leśnej do Milanówka. Napięcie w sieci trakcyjnej EKD było równe napięciu w tramwajowej sieci trakcyjnej - 600 V. W 2016 r. zamieniono je na 3000 V.

Podczas II wojny światowej w Elektrycznych Kolejach Dojazdowych funkcjonował ruch oporu, który zajmował się m.in. przerzucaniem broni, wywiadem i kontrwywiadem. Pracownicy kolei ostrzegali podróżnych przez łapankami oraz umożliwiali im ukrywanie się w umundurowaniu kolejowym.

O kolejce EKD tak pisze Stefania Grodzieńska, która w czasie wojny pracowała w domu Zofii i Gabriela Kijkowskich w Gołąbkach:

,,Na stacji kolejowej w Gołąbkach często urządzano łapanki, więc jeździło się popularną w czasie okupacji EKD (Elektryczna Kolej Dojazdowa) z ulicy Nowogrodzkiej do Włoch i stamtąd pięć kilometrów pieszo''.

W 1951 r. zmieniono nazwę EKD na Warszawska Kolej Dojazdowa (WKD), funkcjonującą do dziś. W późniejszych latach zlikwidowano część odgałęzień oraz zlikwidowano trasę wukadki na ul. Szczęśliwickiej i Nowogrodzkiej, wprowadzając ją do tunelu średnicowego.

 

Więcej o historii wukadki przeczytacie na tablicach informacyjnych, na które wskazują współrzędne niniejszej skrzynki. Pojemnik finałowy znajduje się pod współrzędnymi:

N 52° A.BCD'

E 20° 48.EFG'

 

A. Po co zbudowano linię kolejową EKD?

7 – jej nasyp stanowił element fortyfikacji Fortów Włochy i Szczęśliwice i zarazem zapewniał ich komunikację z centrum Warszawy

8 – aby zapewnić mieszkańcom Warszawy dojazd do miejscowości letniskowych, m.in. Podkowy Leśnej

9 - w celu zapewnienia transportu ludności zamieszkującej przedmieścia do rozwijających się zakładów przemysłowych w Warszawie

B. Inżynier Tadeusz Sułkowski, prezes spółki akcyjnej ,,Elektryczne Koleje Dojazdowe'', nosił:

7 – brodę

8 – wąsy

9 – bokobrody

0 – golił się na gładko

C. Ile par pociągów dziennie kursowało po otwarciu linii kolejowej w 1927 r.?

D. Jeżeli w 1929 r. pociąg odjeżdżał ze stacji Warszawa Marszałkowska o godz. 8:30, to ile minut po godz. 9 dojeżdżał do Komorowa?

E. Ile bocznych okien miał z jednej strony (tzn. lewej albo prawej) wagon pociągu EKD w latach 1927-1945? Liczymy tylko okna za drzwiami wejściowymi do wagonu, tych przed nie liczymy.

F. Gdzie w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 r. powstańcy pod dowództwem ppłk. Mieczysława Sokołowskiego ,,Grzymały'' stoczyli bitwę z siłami niemieckimi?

7 – pod Pęcicami

8 – pod Parzniewem

9 – w okolicach obozu przejściowego Dulag 121

0 – pod Brwinowem

G. Jeżeli w czasach powojennych chciał(a)byś oddać zniszczoną odzież do zacerowania, przy jakiej ulicy powinnaś/powinieneś wysiąść z pociągu EKD?

7 – Nowogrodzkiej

8 – Szczęśliwickiej

9 – Tarczyńskiej

0 - Popularnej

 

UWAGA NA CERTYFIKATY. Pierwsza Znalazczyni bądź Znalazca odjeżdża z jednym wagonikiem, ale za to dużym i różowym. Drga lub drugi – z dwoma, z których jeden jest duży i różowy. I tak dalej aż do piątej osoby, która odjeżdża z pięcioma czerwonymi lub zielonymi wagonikami.

UWAGA NA SKRZYNKĘ. Proszę: grzeb, wyciągaj i odkręcaj ostrożnie, żeby nie urwać.

Finał znajduje się w promieniu kilometra od tablic, w sąsiedztwie pewnego obiektu infrastruktury Warszawskiej Kolei Dojazdowej.

Dziękuję anonimowym Współpasażerom za pomoc w założeniu skrzynki.

 

Informacje pochodzą z tych stron:

http://www.wkd.com.pl/wazne-informacje/631-90-lat-historii-ekd-wkd.html

http://www.warszawa1939.pl/obiekt-powiazany/koleje/krotka-historia-kolei-w-warszawie

A zdjęcia z tych:

http://www.stalus.iq.pl/show.php/idc/7/ida/545

http://kolejkamarecka.pun.pl/gallery.php?pid=12178

Fragment książki Stefanii Grodzieńskiej ,,Urodził go Niebieski Ptak'' o Fryderyku Járossym, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1988, str. 167.

 

A tu – jeszcze trochę o historii kolei w Warszawie:

https://ekskursje.pl/2015/03/na-czesc-drugiej-linii-metra/

 

Sprawdź!

Musisz być zalogowany, aby zobaczyć dodatkowe informacje.