Cmentarz żydowski w Jasienicy Rosielnej – kirkut społeczności żydowskiej zamieszkującej niegdyś Jasienicę Rosielną. Nie wiadomo dokładnie kiedy powstał, być może było to w XIX wieku. Został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. 11i 12 sierpnia 1942 Niemcy rozstrzelali na cmentarzu 624 Żydów z Jasienicy Rosielnej, Domaradza i Golcowej. Na zbiorowej mogile ofiar znajduje się tablica ku ich czci ustawiona w 1967.

(z Wikipedii)

Opis tragedii, która rozegrała się na Cmentarzu Żydowskim, zamieszczony przez Ks. proboszcza Królickiego w kronice parafialnej

„W czerwcu 1942 ściągnięto z okolicznych wsi Żydów do Jasienicy, tak że liczba ludności żydowskiej powiększyła się do liczby 1150. Tym Żydom którzy pochodzili z okolicznych wsi nie pozwolono nic zabrać oprócz tobołka. Żydzi ściśnięci w getcie w Jasienicy przetrwali do 11 sierpnia. W dniu tym nastąpił dla nich straszny sąd. Zjechało „Gestapo”, tj. policja polityczna niemiecka mająca 200 poli­cjantów Ukraińców do pomocy. Otoczyła Jasienicę ze wszystkich stron nie pozwalając Żydom ruszyć się z miejsca. Tych co zamierzali uciekać na miej­scu rozstrzelano. Takich wypadków było siedem. Podzielono Żydów na trzy grupy. Starych Żydów i Żydówki z dziećmi - jedna grupa. Młodsi Żydzi - druga grupa. Tym dano straż i kazano iść w stronę Krosna. Żydówki młodsze i dzieci podrostki - trzecia grupa. Tych zabierano na auta i wywożono w stro­nę kolei. Z pierwszej grupy część mocniejsza musiała iść na kirkut żydowski, a część wywozili autami na kirkut i tych tutaj rozstrzelano. Działy się przy tym dantejskie sceny. Kazano im się rozebrać do naga, ubranie złożyć na jedno miejsce, pieniądze, jeżeli który miał, złożyć osobno do podstawionej walizki i czwórkami prowadzono nad grób. Tutaj każdy musiał się nachylić i dostawał strzał z tyłu głowy. Jak mówią ci, co byli z bliska, dzieci małe nie strzelano lecz kolbami rozbijano głowy i matka sama rzucała dziecko do wspólnego grobu i potem sama rozstrzelana ginęła. Egzekucja krwawa rozpo­częła się o 12 1/2 w południe i trwała do 4 tej. Potem nastąpiła przerwa, gdyż brakło miejsca w wykopanym grobie, a ci którzy wykonywali egzekucje od­poczywali. Skazani na śmierć czekali na swoją kolejkę śmierci do godziny 3 1/2 o której rozpoczęła się dalsza egzekucja i trwała aż do 7 mej wieczorem. Ogółem do 500 Żydów rozstrzelano i zabito na kirkucie w Jasienicy. Leżą we wspólnym grobie. Na śmierć szli w niepojętej rezygnacji. Zaledwie w dwóch wypadkach (o tylu słyszałem) zaprotestowały dane osobniki. Jeden z tych co byli prowadzeni w stronę Krosna, Szlama Żółtig rzeźnik miejscowy ujął się za drugim Żydem bitym przez Ukraińca i zaraz na miejscu roztrzaskano mu głowę kolbą karabinu, a w drugim wypadku młoda Żydówka (Sidermanówna) nie chcąc się rozebrać do naga, a przy tym słownie protestując przeciw temu niesłychanemu zdziczeniu, została bagnetem osadzonym na karabinie prze­szyta w brzuch i piersi i zginęła na miejscu. Żydzi ginęli bez protestu, szli na śmierć jak barany, a dzień był taki piękny. Słońca na niebie nie zasłaniała żadna chmurka. Wrażenie tych egzekucji straszne i (...) wszystko w duszy buntowało się przeciw tak nieludzkiemu postępowaniu.

Rzeczy po Żydach zniesiono do bóżnicy. Część z tych pokradli, a ra­czej zabrali ci, którzy te rzeczy porządkowali, a część wywiozła policja. Do­my starsze rozebrano i porobiono sągi i sprzedano, a lepsze pozostawiono i wydzierżawiono rozmaitym ludziom. (W likwidacji tych domów i dobytku żydowskiego brał udział na polecenie władz wzmiankowany już Kazimierz Matemowski - przyp. H. W.). Kilku Żydów miało w posiadaniu po kilka morgów ziemi. Ziemię skonfiskowały władze niemieckie i wydzierżawiono ludziom. (...) Jasienica, która stale liczyła około 500 do 600 Żydów dziś nie ma ani jednego, również w całej okolicy nie ma Żyda. Za lat wiele, a może to i niedługo, ani śladu po Żydach w Jasienicy.”

Z <http://www.jasienicarosielna.pl/index.php/o-gminie/statystyki-2/cmentarz-zydowski>

patrząc współcześnie na to spokojne miejsce, z którego rozciąga się wspaniały widok, trudno sobie wyobrazić tragedię tych ludzi, a chyba jeszcze trudniej zrozumieć ich morderców.

Skrzynka znajduje się poza obrębem cmentarza, jednak poniżej przypominam zasady zachowania na żydowskich cmentarzach.

• Przez szacunek dla zmarłych, na cmentarzu nie wolno spożywać jedzenia, pić, wnosić Tory, a więc wykonywać czynności niedostępnych dla nieboszczyka. Nie wolno wypasać zwierząt czy zbierać siana. Nie można też traktować cmentarza jako skrótu drogi.
• Mężczyźni na terenie cmentarza żydowskiego powinni nosić nakrycie głowy!

Pamiętaj o tym -

- okażesz w ten sposób szacunek zmarłym i nie urazisz obecnych w tym miejscu Żydów!

Skrzynka ukryta jest na koordynatach, otwarci jej "maskowania" nie wymaga narzędzi, wystarczą palce.

Skrzynka została założona dzięki finansowej pomocy Ministerstwa Sportu i Turystyki.