Położenie:

Grabówka jest niewielką podkarpacką wsią i terytorialnie wchodzi w skład gminy Dydnia, powiat Brzozów. Na temat jej historii wiemy niewiele. Właścicielem posiadłości tybularnej Grabówka około połowy wieku XIX był Tomasz Wisłocki a pod koniec XIX wieku – Władysław Hićkiewicz. Grabówka należy do parafii rzymskokatolickiej w Grabownicy Starzeńskiej. Najciekawszymi zabytkami tej wsi są niewątpliwie: drewniany kościół rzymskokatolicki oraz stara murowana cerkiew greckokatolicka.

W czasie II wojny światowej w Grabówce mieściła się placówka AK. Jej dowódca od 1943 roku był Mieczysław Bielec działający pod pseudonimem „Błysk”. Od sierpnia 1944 roku oddział przekształcił się w Oddział Samoobrony przed oddziałami UPA a w 1946 roku wszedł w skład SOO NSZ jako III kompania struktury dowodzonej przez Antoniego Żubryda.

 Historia

Grabówka należy do parafii rzymskokatolickiej w Grabownicy Starzeńskiej. Drewniany, zabytkowy kościół, który się tutaj znajduje pierwotnie był usytuowany w Grabownicy Starzeńskiej. Został tam wybudowany przez Hieronima Nagórskiego w latach 1624-1631 po najeździe tatarskim, podczas którego spłonął wcześniejszy kościół z 1593 roku (ufundowany przez Jerzego Pełkę). Drewniany kościółek w Grabownicy służył parafianom do roku 1920, kiedy to poświęcono i oddano do użytku nową murowaną świątynię, która mogła pomieścić licznych parafian. Stary kościółek przeniesiono w 1921 roku do Grabówki i posadowiono na niewielkim, malowniczym wzniesieniu, gdzie została utworzona parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Przez wiele lat służył on wyznawcom rzymskokatolickim. Kościół spłonął w nocy z 18 na 19 kwietnia 2007 roku.

Budowa i wyposażenie 

Drewniany kościół zbudowany był na podmurówce, posiadał konstrukcję zrębową, składał się z jednej nawy i prezbiterium w kształcie prostokąta, nad którymi osobno położono dwuspadowe dachy z blachy. Na szczycie dachu umieszczona była oktagonalna wieżyczka z latarnią. Ściany kościoła pokrywał szalunek z desek. Najcenniejszym elementem wyposażenia była belka tęczowa z barokowym krucyfiksem z XVII wieku oraz naturalnej wielkości rzeźbami Matki Bożej i Świętego Jana Ewangelisty (XIX wiek). Na deskowanym, płaskim stropie zamieszczona była barwna polichromia. Nad wejściem do nawy głównej znajdował się chór z płaskim, dekorowanym parapetem (sztuka snycerska) oraz osiemnastowiecznymi organami, również przywiezionymi z Grabownicy. W wyniku pożaru w 2007 roku zniszczeniu uległo niemal całe wnętrze świątyni (nie spłonęła zakrystia i wejście). Uratowano jedynie obraz z ołtarza głównego, krzyż stojący przy ołtarzu i obrazy drogi krzyżowej.

 Drewniany kościół w Grabówce oraz Spalony w 2007 roku kościół w Grabówce   

Zdjęcia ze strony:   www.gminadydnia.pl/pl/turystyka/swiatynie

Ciekawe miejsca w okolicy

Cerkiew św. Jerzego w Lalinie

Pomnik Grunwaldu w Grabownicy Starzeńskiej

Pomnik Za Wolność Waszą i Naszą w Grabownicy Starzeńskiej

Kościół pw. św. Mikołaja w Grabownicy Starzeńskiej (obok: ceglana dzwonnica parawanowa z tablicą upamiętniającą akcję ukrycia dzwonów kościelnych przed Niemcami w 1941 roku).

Literatura

1. Diecezja przemyska obrządku wschodniego w okresie sporów prawosławo-unickich, [w:] Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, seria: Studia z dziejów greckokatolickiej diecezji przemyskiej tom III, Przemyśl 1996

2. Śliwa, Kościelne ośrodki badań historycznych w Polsce - Przemyśl (do 1939 roku), w: Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 5, red. J. Walkusz, Lublin 2006

pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Nawiedzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Grab%C3%B3wce

epodkarpacie.com/index.php?page=guide&main_guide_id=60&usection_id=230

www.gminadydnia.pl/pl/turystyka/swiatynie

Dla pierwszych trzech znalazców są okolicznościowe certyfikaty.

Skrzynka została założona dzięki finansowej pomocy Ministerstwa Sportu i Turystyki.