Największy na świecie niekomercyjny serwis geocachingowy
GeoŚcieżki - skupiające wiele keszy
Ponad 1000 GeoŚcieżek w Polsce!
Pełne statystyki, GPXy, wszystko za darmo!
Powiadomienia mailem o nowych keszach i logach
Centrum Obsługi Geokeszera wybierane przez Społeczność
100% funkcjonalności dostępne bezpłatnie
Przyjazne zasady publikacji keszy
Musisz być zalogowany, by wpisywać się do logu i dokonywać operacji na skrzynce.
stats
Zobacz statystykę skrzynki
(M-51) Kościół św. Piotra i Pawła w Srebrnej Górze - OP8HM9
Właściciel: mangus i 27@
Ta skrzynka należy do GeoŚcieżki!
Zaloguj się, by zobaczyć współrzędne.
Wysokość: 456 m n.p.m.
 Województwo: Polska > dolnośląskie
Typ skrzynki: Tradycyjna
Wielkość: Mikro
Status: Gotowa do szukania
Data ukrycia: 05-08-2016
Data utworzenia: 05-08-2016
Data opublikowania: 05-08-2016
Ostatnio zmodyfikowano: 05-08-2016
38x znaleziona
3x nieznaleziona
1 komentarze
watchers 2 obserwatorów
75 odwiedzających
26 x oceniona
Oceniona jako: dobra
Musisz się zalogować,
aby zobaczyć współrzędne oraz
mapę lokalizacji skrzynki
Atrybuty skrzynki

Można zabrać dzieci  Szybka skrzynka  Weź coś do pisania  Dostępna tylko pieszo 

Zapoznaj się z opisem atrybutów OC.
Opis PL

Opis za: http://www.parafiasrebrnagora.pl/index.php/parafia/kosciol-parafialny

W dziejach Srebrnej Góry, szczególnie zaś w życiu srebrnogórzan, kwestie religijne odgrywały ważną rolę. Pierwsi mieszkańcy osady górniczej byli niewątpliwie katolikami, a ich kościół parafialny znajdował się w sąsiednim Budzowie, która to wieś powstała w wyniku akcji kolonizacyjnej klasztoru cysterskiego z Henrykowa jeszcze w XIII w. Stosunki wyznaniowe w mieście uległy zasadniczej zmianie wraz z nastaniem reformacji (XVI w.), kiedy miejscowa społeczność wybrała nauki Marcina Lutra. Niewiele wiemy o początkach srebrnogórskiej gminy luterańskiej, ale nie ulega wątpliwości, że powstała ona daleko przed przystąpieniem przez nią do budowy pierwszego kościoła w miasteczku (1573–1592). O ile pozostali w nim jacyś katolicy, przynależeli oni w tym czasie do parafii budzowskiej. Parafia jak też sama wieś znajdowała się niezmiennie w ręku cystersów henrykowskich, których staraniem udało się utrzymać okoliczną ludność przy katolicyzmie. Po drugiej stronie gór – na ziemi kłodzkiej – podobnie zwyciężyła kontrreformacja, stąd Srebrna Góra stała się na kolejne stulecia protestancką enklawą w katolickim otoczeniu.

W dobie kontrreformacji

Władający Śląskiem Habsburgowie na podległych im terenach wspierali kontrreformację, ale miasteczkiem do 1675 r. władali protestanccy książęta brzescy. Po wymarciu linii Piastów brzeskich ewangelicy srebrnogórscy stracili protektorów i znaleźli się pod presją rekatolicyzacji. Klasztor henrykowski wysunął pretensje do patronatu nad miejscowym kościołem, co zapoczątkowało spór prawny. Sprzyjający cystersom Habsburgowie nakazali w 1685 r. zamknąć ewangelicką świątynię, a w 1696 r. przekazali ją katolikom. Dnia 15 VI 1696 r. w Srebrnej Górze zaczął oficjalną działalność duszpasterską pierwszy w historii miasteczka duchowny katolicki. Był nim ojciec Arnold Peschel – cysters z klasztoru w Henrykowie. Zapoczątkował on tworzenie cennej, zachowanej do dziś kroniki „Silberbergisches Kirchen Prothocollum”, którą jego następcy kontynuowali aż po 1764 r. Miejscowi protestanci odzyskali świątynię dopiero w 1707 r., kiedy sytuacja polityczna zmusiła Habsburgów do wycofania się z niektórych nietolerancyjnych praktyk. Dodajmy, iż powyższe spory prawne jedynie pogłębiły wzajemną niechęć protestantów i katolików, która przybierała postać waśni.

Budowa kościoła św. Piotra i Pawła

Okres kontrreformacji przyniósł nieodwracalne zmiany, w Srebrnej Górze ukształtowała się bowiem w międzyczasie mała społeczność katolicka. Mogła ona liczyć na wsparcie urzędników habsburskich, ale przede wszystkim na opiekę cystersów z Henrykowa, którzy firmowali politykę rekatolicyzacji w tych stronach. Wymuszony zwrot kościoła parafialnego skłonił cystersów do budowy drugiej świątyni. Prosty, drewniany kościółek filialny pod wezwaniem św. św. Piotra i Pawła powstał w 1709 r. Wzniesiono go na stoku Kłośnej, powyżej dominującego w panoramie miasta kościoła ewangelickiego. Względy praktyczne i prestiżowe zdecydowały najpewniej o tym, że dwie dekady później w tym samym miejscu – staraniem opata Gregora Regnarda – zbudowano nową, murowaną świątynię pod tym samym wezwaniem, poświęconą 27 IX 1731 r. Powstał skromny barokowy budynek, na planie prostokąta, z wieżą dostawioną od strony zachodniej i dwiema kaplicami dobudowanymi od północy i południa. Obok niego wytyczono katolicki cmentarz, a poniżej, na parceli przy ul. Letniej, wystawiono budynek plebanii i szkoły katolickiej. Oba obiekty połączono charakterystycznymi, zadaszonymi schodami. Zauważmy, że dla Srebrnej Góry nie powołano wówczas odrębnej parafii katolickiej. Do opieki nad miejscową kuracją (filią) przysyłano kuratusa.

Wojenna pożoga i odbudowa

Zajęcie Śląska przez protestanckiego króla Prus (1740–1742), jak też późniejsze zainstalowanie w miasteczku pruskiego garnizonu fortecznego, wzmacniało pozycję miejscowych ewangelików. Katolicy stracili wcześniejszą uprzywilejowaną pozycję, co niewątpliwie odczuwano dotkliwie, ale też nie byli oni szczególnie prześladowani. Budowa twierdzy i towarzyszące temu inwestycje przyniosły miastu rozwój i względne bogactwo, co pozwoliło poprawić wystrój i wyposażenie obu kościołów. Warto tu choćby wspomnieć zakup organów do katolickiej świątyni w 1780 r. Ówczesny podział wyznaniowy mieszkańców dość precyzyjnie oddają dane z 1795 r., kiedy protestanci zajmowali 112 domów, a katolicy – 53. Okres względnej pomyślności przerwała wojna francusko-pruska. Walki toczone o Srebrną Górę doprowadziły do jej niemal całkowitego zniszczenia (28 VI 1807 r.). Uszkodzeniu uległy oba miejscowe kościoły, przy czym katolikom szybciej udało się podźwignąć swoją świątynię z ruin. Nie byłoby to możliwe bez natychmiastowego, materialnego wsparcia ze strony opata klasztoru henrykowskiego Konstantina Glogera. Interesującym świadectwem zniszczeń wojennych z 1807 r. i zasług cystersów przy odbudowie tego kościoła są dwa pamiątkowe reliefy zawieszone na bocznych ścianach prezbiterium. Wypada w tym miejscu dopowiedzieć, że pomoc płynąca z Henrykowa była ostatnim przykładem aktywności zakonników na tym terenie. Władze pruskie przeprowadziły w 1810 r. kasatę klasztoru i przejęły jego majątek. W ręce administracji państwowej przeszło również prawo patronatu nad miejscową świątynią.

Wróćmy jednak do tematu odbudowy. Jeszcze w 1807 r. uprzątnięto wnętrze kościoła i nakryto go prowizorycznym dachem, dzięki czemu 1 XI 1807 r. można było odprawić w nim pierwszą mszę świętą. Przygotowano na tę okazje prowizoryczny ołtarz, z Henrykowa sprowadzono proste organy, zawieszono również jeden dzwon. W następnym roku budynek otynkowano i położono na nim dach gontowy, który zastąpiono dachówką dopiero w 1828 r. W 1809 r. podniesiono z gruzów plebanię, w której mieściła się również szkoła katolicka. Wieża kościelna została odrestaurowana w 1818 r. Nie odtworzono przy tym jej baniastego hełmu z przeźroczystą latarnią, który został zastąpiony skromnym daszkiem krytym blachą. W tym czasie na wieży zawieszono również dzwony i zamontowano gałkę z pierwotna chorągiewką. Powoli kompletowano elementy wystroju i wyposażenia kościoła, które spłonęły w pożarze z 1807 r. W tym kontekście warto odnotować uratowanie ksiąg metrykalnych, które zawczasu wywieziono do Rudnicy. Rozwiązania tymczasowe z wolna ustępowały miejsca okazalszym projektom. Obraz z przedstawieniem św. Jana namalował w 1812 r. na ołtarz główny kuratus. Z czasem pojawiły się kolejne malowidła. Obecny obraz ołtarzowy, przedstawiający Trójcę Świętą i panoramę miasta, jest dziełem Maxa Guenthera, artysty zamieszkałego w Srebrnej Górze w latach 20. i 30. XX w. Nowe organy zainstalowano dopiero w 1869 r., nowe dzwony zawieszono w 1881 r. Niestety zdarzały się również akty świętokradztwa. Najdotkliwszy miał miejsce w 1836 r., kiedy skradziono cenne naczynia liturgiczne.

Życie parafii w XIX i XX wieku

W odbudowującym się powoli miasteczku doszło na przestrzeni XIX stulecia do odwrócenia stosunków wyznaniowych. Katolicka populacja Srebrnej Góry zaczęła przeważać nad miejscową społecznością protestancką (2/3), co utrzymało się do drugiej wojny światowej. Historyczne animozje religijne powoli wygasały, a dawną wrogość zastępowała lokalna współpraca. W 1881 r. dokonano uroczystego aktu pojednania srebrnogórskich katolików i  ewangelików. Inną pomyślną zmianą było podniesienie miejscowej świątyni katolickiej do rangi kościoła parafialnego (5 VII 1850).

Przemiany społeczno-polityczne XIX w. tworzyły tymczasem przestrzeń pod żywą działalność organizacyjną. Pierwszym znanym, miejscowym zrzeszeniem było założone w 1865 r. Katolickie Towarzystwo Pań i Panien. W kolejnych dekadach powstało jeszcze przynajmniej kilka innych stowarzyszeń katolickich i chór.  Dodajmy do tego poparcie udzielane katolickiej partii Centrum, na którą do lat 30. XX w. stale głosowało najwięcej miejscowych wyborców. Wielkie zasługi mieli kolejni proboszczowie. Wspomnijmy Augustina Hessego, który kierował miejscowa parafią w latach 1864–1902, oraz Roberta Wachtela, pełniącego te obowiązki w latach 1909–1946. Cieszyli się oni zaufaniem powierzonej im wspólnoty, ale też zwierzchników, co tłumaczy mianowanie ich dziekanami archiprezbiteriatu ząbkowickiego. Cennym wsparciem były dla nich siostry boromeuszki, które sprowadzono do miasteczka w 1905 r. Zamieszkały w  budynku położonym obok katolickiego domu parafialnego i zajmowały się opieką nad dziećmi i chorymi. 

Zmiany po II wojnie światowej

Przesunięcie granic państwowych i wymiana ludności po 1945 r. przyniosły ważny przełom. Srebrna Góra straciła prawa miejskie, znacząco wyludniła się i przeżywała początkowo regres. Polscy osadnicy – w zdecydowanej większości wyznania rzymskokatolickiego – przejęli wprawdzie katolicką świątynię, nie zdołali przy tym utrzymać jej parafialnego statusu. Miejscowa parafia istniała formalnie do 1972 r., faktycznie jednak posługę kapłańską sprawował w niej proboszcz z sąsiedniego Budzowa. Ponowne ustanowienie parafii katolickiej w Srebrnej Górze nastąpiło dopiero 2 VI 2003 r.

 

Mikrus na kordach.