Rzadkie lub zapomniane rośliny z jadalnymi owocami:

Nasze lasy i parki obfitują w wiele zapomnianych gatunków roślin z jadalnymi owocami, które możemy użyć do win, nalewek i różnych przetworów. Ich owoce są bogactwem witamin i innych składników potrzebnych do zdrowego odżywiania się. Wiele owoców ma właściwości lecznicze, dlatego na pewno warto korzystać i wiedzieć o naszym naturalnym bogactwie.

 Rokitnik (Hippophaë rhamnoides L.)

Silnie rozgałęziony krzew osiągający wysokość do 6 m. Jest rośliną dwupienną, owoce ma soczyste, aromatyczne, o    charakterystycznym kwaśno cierpkim smaku, po przemorźnięciu stają się słodkie. Zawierają bardzo dużo witamin i mikroelementów, mają 2,4 razy więcej witaminy C niż czarna porzeczka, witaminy: E, F, K, P, kwas foliowy, prowitaminę A i D, antocyjany, flawonoidy, fosfolipidy, garbniki, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz makro i mikroelementy, m.in. mangan, żelazo, bor. Działanie mają wzmacniające siły obronne organizmu, przeciwbólowe. Owoce stosuje się przy dolegliwościach żołądkowych, chorobach reumatycznych, przeziębieniach i chorobach skóry. Z owoców można wykonywać dżemy, soki, przeciery, wina i nalewki. Zawierają dużo pektyn, umożliwiających zestalanie się przetworów. Co ciekawe, podczas gotowania witamina C nie ulega rozkładowi (jak w owocach innych roślin), gdyż rokitnik nie posiada enzymów rozkładających tę witaminę.

 Świdośliwa (Amelanchier Medik.)

Krzew z rodziny różowatych. Roślina uprawna pochodzi z Ameryki Północnej, znanych jest jej około 25 odmian. W polsce najbardziej popularne odmiany to Świdośliwa Lamarcka i Prince William. Roślina bardzo odporna na mróz. Może rosnąć w bardzo różnych warunkach. Nie lubi jedynie miejsc wyjątkowo suchych i nadzwyczaj podmokłych. Najlepsze gleby to gleby piaszczysto - gliniaste, lekko kwaśne o Ph ok. 6,0 - 6,5. Okres owocowaniado 30 lat. Zaczyna owocować w 2 -4 roku po posadzeniu.

Owoce – jagody mają barwę czerwoną, purpurową do prawie czarnej, 5-15 mm średnicy, słodkie, dojrzewają w okresie letnim, są doskonałe do jedzenia na surowo, wykorzystywane są też w przemyśle przetwórczym. Sadzone również w przydomowych ogródkach jako drzewa owocowe są źródłem smacznych jagód.
Zainteresowanie owocami świdośliwy wzrasta od kiedy stwierdzono, że zawierają one znaczne ilości antocyjanów o właściwościach przeciw utleniających, wspomagają organizm przed rozwojem komórek rakowych.

  Cytryniec chiński (Schisandra chinensis (Turcz.) Baill.)

Pnącze z rodziny cytryńcowatych, w stanie naturalnym występuje w górskich lasach i dolinach rzek Dalekiego Wschodu, głównie w Rosji i Chinach.
Jest dwupiennym, rozdzielnopłciowym pnączem, całkowicie mrozoodpornym, kwitnie od maja do czerwca. W zależności od uprawy i pogody u tych samych roślin przeważają kwiaty męskie, a w drugim roku żeńskie. Również wśród roślin młodych dominują osobniki męskie. W miarę osiągania dojrzałości zwiększa się liczba okazów żeńskich, wydających owoce.Rośnie na glebach żyznych, próchnicznych, dostatecznie wilgotnych. Roślina mało wytrzymała na suszę, lubi stanowiska widne.

Jagody występują w gronach od 3 do 10 cm długości. Dojrzałe są bardzo kwaśne, o ostrym, cytrynowo-smołowato-gorzkim smaku, miąższ delikatny i soczysty. W każdej jagodzie znajdują się 1-2 nasiona. Dojrzewają na przełomie sierpnia i września. Owoce dodane do herbaty przypominają trochę smak cytryny, jest w nich dużo witaminy C. Można z nich wyrabiać sok, konfitury i syrop, a liście i korę używać jako herbaty. W Rosji z nasion cytryńca produkuje się specyfiki farmaceutyczne (w nasionach zawarte są substancje biologiczne działające stymulująco na organizm człowieka między innymi schizandrynę. W jagodach także występuje witamina E i łatwo przyswajalne mikroelementy jak: cynk, mangan, miedź, molibden, nikiel, tytan i żelazo.), a owoce, nasiona i liście wykorzystuje się w przemyśle spożywczym.
Herbata z suszonych owoców posiada wspaniały aromatyczny smak, można ją parzyć w termosie; 4 - 5 łyżeczek jagód zalać ( na ok. 15 min) dwoma  szklankami wrzątku lub przygotować wywar wg. starej Chińskiej metody, czyli 2 do 4 łyżek stołowych jagód zalać wodą ( 2 szklanki) i doprowadzić do wrzenia, kontynuować gotowanie na zmniejszonym ogniu do 12 minut. Regularne picie herbaty z Cytryńca ma wywierać bardzo pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne, poprawiając dobre samopoczucie, wzrost energii, ostrość myślenia. Cytryniec posiada również opinię efektywnego toniku seksualnego, działającego zarówno na kobiety jak i mężczyzn.

 Pigwowiec (Chaenomeles Lindl.)

Niski krzew zarówno ozdobny jak i użytkowy, o prawie płożącym pokroju i szeroko rozpostartych gałęziach. Dorasta do wysokości 1 m. Kwitnie pomarańczowo lub żółtopomarańczowo, kwiaty są niezbyt duże ( 2 - 3 cm średnicy). Owoce żółte, bruzdowane, często pokryte czerwonymi plamkami, niezbyt duże lecz liczne i bardzo aromatyczne. Pigowce mają małe wymagania, wystarcza im średniożyzna gleba, łatwo przetrzymują susze i mrozy.

Owoce dojrzewają w październiku. Nawet gdy są dojrzałe pozostają twarde. Miąższ mają bardzo kwaśny, cierpki, zawierają natomiast dużo pektyn, kwasów organicznych, witaminy C, a także barwniki i sole mineralne. Znane są jako lek wzmacniający oraz przeciw biegunkom. Najczęściej sporządza się z nich galaretki i nalewki, kompot z dodatkiem słodkich śliwek. Przygotowując dżemy i marmolady, można łączyć pigwowiec z jabłkami lub aronią. Dojrzewające owoce pigwowca japońskiego posiadają również przyjemny zapach, który ma zastosowanie jako dodatek zapachowy do przetworów z innych owoców.

  Pigwa pospolita (Cydonia oblonga Mill.)

Niewielkie drzewko osiągające 5m wysokości. Ma płytki system korzeniowy i dlatego wymaga żyznej i stale wilgotnej gleby. Jest światłolubna,odporna na mróz.

Owoce jabłkowate, żółte, u większości odmian o średnicy 6 cm (u nowych odmian owoce bywają większe i osiągają nawet 1 kg), z pięcioma komorami nasiennymi, zawierającymi pestki.Miąższ owoców twardy i mocno cierpki, aromatyczny, z dużą ilością komórek kamiennych.  Nie nadają się do bezpośredniego spożycia, gdyż są twarde i bardzo kwaśne. Są jednak bardzo aromatyczne i używane są do wytwarzania syropów, nalewek, konfitur; także na kompot. Doskonale nadaje się na domieszkę do przetworów z owoców o mdłym lub słabo wyraźnym smaku, dobrze smakuje w połączeniu z jabłkami. Dzięki dużej zawartości pektyn służą również do żelowania przetworów z owoców o niskiej zawartości pektyn.
Alkoholowe nalewki korzystnie wpływają na pracę serca i obniżają ciśnienie krwi, osłabiają skurcze jelit i pobudzają trawienie. Wyciąg ze świeżych owoców w Rosji był używany do leczenia niedokrwistości. Śluz powstający podczas moczenia nasion pigwy w medycynie ludowej był wykorzystywany przy kaszlu i stanach zapalnych dróg oddechowych. Na Zakaukaziu śluz ten wykorzystywano zewnętrznie przy oparzeniach i podrażnieniach skóry.