Nie mądry, kto wśród drogi,

S przestrachu traci męstwo.

Im sroźsze ciernia, głogi,

Tym milsze jest zwycięstwo.
(...)

Im srożej Los nas nęka,

Tem mężniej stać mu trzeba:

Kto podle przed nim klęka,

Ten nie wart względów Nieba.

Wodewil „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” z librettem Wojciecha Bogusławskiego i muzyką Jana Stefaniego to pierwsza polska opera narodowa. Jej premiera miała miejsce w Teatrze Narodowym w Warszawie 1794 roku, gromadząc ówczesne elity i dodając im ducha na trzy tygodnie przed wybuchem Insurekcji Kościuszkowskiej (Bogusławski należał do powstańczego sprzysiężenia). Wesoły utwór o lekkiej formie zawarł w sobie dużo tekstu mówionego oraz zakamuflowane aluzje polityczne i patriotyczne, na które publiczność doby rozbiorów nie mogła nie zareagować. Znalazły się w nim również śpiewki autorstwa Hugona Kołłątaja i Juliana Ursyna Niemcewicza. Z powodu niniejszych treści twórców „Krakowiaków i Górali” wymienia się w kolejności, którą zastosowałam na początku – mimo iż zwykle w przypadku scenicznych dzieł muzycznych na pierwszym miejscu stawia się kompozytora, który uchodzi za ważniejszego:)

Muzyczna sfera dzieła, na innowacyjną wówczas skalę, oparła się na polskim folklorze i rytmach ludowych tańców, choć nie zawarła cytatów z konkretnych utworów. Zdaniem za to niektórych badaczy treści opery przeniknęły do muzyki ludowej, stając się elementem jej dziedzictwa.

Jak powszechnie wiadomo, akcja opery umieszczona została niedaleko miejsca ukrycia kesza:) Utwór „promował” i tak znaną wówczas Mogiłę, będąc lekkim, przystępnym w formie i przeznaczonym dla szerokich kręgów odbiorców. Dzięki tym wyznacznikom spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem, z czasem doczekując się nawet przeróbki („Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale”) do muzyki Karola Kurpińskiego.

LIBRETTO W CAŁOŚCI  

Wojciech Bogusławski (1757 – 1829) obok tworzącego znacznie później Stanisława Moniuszki nazywany jest ojcem teatru polskiego. Autor dramatyczny, śpiewak, aktor, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie, założyciel warszawskiego konserwatorium i propagator idei oświecenia. Autor wielu librett operowych, wśród których obok „Krakowiaków...” na pierwsze miejsce wysuwa się „Nędza uszczęśliwiona” - jako pierwsza wprowadzająca do polskiej opery motywy folklorystyczne.

W 1971 przy ul. W. Sieroszewskiego na terenie dawnej wsi Mogiła odsłonięto wapienny głaz upamiętniający autora „Krakowiaków i Górali”. Kesz znajduje się w jego pobliżu, na terenie parku należącego do Szpitala Specjalistycznego im. S. Żeromskiego.

(Por. Mała Encyklopedia Muzyki,  Przewodnik operowy, Wikipedia)

(źródło: Wikimedia)

-----------------------------

Podczas spaceru warto zwrócić uwagę na zabytkowy budynek znajdujący się po drugiej stronie parku. Jest to eklektyczna willa Kazimierza i Agnieszki Rogozińskich, wybudowana ok. 1890 roku. Niegdyś mieściła się w niej szkoła dla dzieci mieszkańców Mogiły (ob. siedziba to SP nr 37 na os. Stalowym), następnie komisariat MO. Obecnie wpisana do rejestru zabytków willa znajduje się w rękach prywatnych, za prywatne też środki została z wielkim trudem odrestaurowana.