Cmentarz w Nowej Soli przy ul. Zamiejskiej

Poniemiecki cmentarz położony na obrzeżach Nowej Soli w dzielnicy Koserz. Znajduje się on w odległości ok. 4000m od centrum miasta przy rzeczce Małej Czarnej. Dziś jest tu niewiele nagrobków lecz w czasach przedwojennych jego powierzchnia wahała się w granicach 5.900 - 6.600m2. Na starych niemieckich mapach jest on umieszczony od strony Nowej Soli, zaś z upływem czasu przeniesiony został na drugą stronę rzeczki, czyli obecny teren wsi Modrzyca.

Cmentarz został założony w 1869r. jako jeden z pierwszych na tym terenie. Przeznaczony był do pochówku zmarłych wyznania ewangelickiego.

 Z protokołu spisanego w dniu 31 maja 1966r. przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Nowej Soli wynika, iż na cmentarzu przy ul. Zamiejskiej poza sześcioma grobami polskimi, w których grzebani byli zmarli po roku 1945, pozostałe groby są poniemieckie.

 Komisja PMRN - WGK i M stwierdziła na podstawie zapisów na kamiennych tablicach daty pochówku od roku 1911 do 1940. Okazało się to jednak nieprawdą, gdyż na jednej z odnalezionych płyt nagrobkowych widniała data śmierci 1888r. Niektóre tablice pamiątkowe zachowały się w dobrym stanie i można z nich odczytać dane personalne zmarłych Niemców,

 Na grobach polskich brak jest pomników, które zawierałyby dane osobowe pochowanych w nich ludzi.

 Zdobyte przez nas akta z Archiwum Państwowego w Starym Kisielinie mówią o przeprowadzonych badaniach na przedstawionym cmentarzu, są one po części fałszywe i nie doprowadzone do końca rozpatrywanych spraw. Ustalono w nich, że pogrzebano 5 osób po roku 1945 - ob. Paweł Mozolak zm. 08.02.1948r. druga osoba brak nazwiska i imienia, data śmierci 20.06.1948r. Na pozostałych 3 grobach nie odnaleziono nazwisk i imion oraz dat pogrzebu.

Po roku 1945 odbyły się 3-y pogrzeby, których nie zidentyfikowano bliższych dat i nazwisk zwłok.

 Z przeprowadzonych osobiście badań wynika, iż jest pochowanych co najmniej 10 osób. Są to mieszkańcy wsi Modrzyca (zm. w styczniu 1949r.). Ciała znajdują się tam, ponieważ nie udostępniono miejsc na złożenie ich na cmentarzu położonym przy ul. Wandy, chociaż nic nie stało temu na przeszkodzie.

 W przeszłości cmentarz ten przedstawiał wspaniały widok. Znajdowały się na nim piękne, marmurowe nagrobki, na których oprócz informacji na temat zmarłego umieszczone były tablice pamiątkowe, napisane niemieckim gotykiem. Cmentarz posiadał ogrodzenie, poza tym każdy grób otoczony był żywopłotem, po środku zaś widniała alejka wysadzona topolami, resztę terenu zajmowały liczne drzewa i krzewy.

 Z opowiadań starszyzny możemy wyobrazić sobie jak ogromne wrażenie robiły na ludziach.

 W obecnych czasach ogrodzenie zostało całkowicie zniszczone i rozgrabione, nagrobki doszczętnie zdewastowane, teren nieuporządkowany, przedstawiający jedynie rumowisko w tej części Nowej Soli.

 Tylko rodziny pochowanych tu osób odwiedzają ten cmentarz, zapalają na grobach znicze i kładą świeże kwiaty.

 Zamknięcie cmentarza ewangelickiego przy ul. Zamiejskiej w Nowej Soli przez MGK. Z kolei PPPRN stawił wniosek o likwidacji cmentarza nieczynnego, gdyż na terenie miasta Nowa Sól jest teraz cmentarz komunalny dostatecznie wystarczający do chowania zmarłych z terenu Nowej Soli wraz przyległymi dzielnicami i nie zachodzi konieczność dalszego utrzymania oraz konserwowania starego cmentarza poniemieckiego. Teren na którym on się znajduje został przeznaczony pod zalesienie drzewostanem iglastym i liściastym. Ogrodzenie miało być wywiezione, a zwłoki z grobów polskich miały być przewiezione i powtórnie pochowane na cmentarzu komunalnym. Prace te jednak nie zostały wykonane. Większość płyt pozostała porzucona w nieładzie zaś ekshumacja nie doszła do skutku.

 Ostatecznie 17.01.1970 r. nastąpiła jego likwidacja i zniknięcie z map dotychczasowego użytku.

 źródło:

http://www.michal.zgora-gorzow.opoka.org.pl/cmentarze.html

 INFORMACJA O SKRZYNCE:
Jest to mały pojemnik umieszczony w korzeniach drzewa, znajdującego się na terenie cmentarza.