O miejscu:

W początkach istnienia Wrocławia wodę czerpano bezpośrednio z rzeki i ze studni (relikty najstarszej, X-wiecznej, odkryto na Ostrowie Tumskim). W drugiej poł. XIII lub na pocz. XIV w. powstały już pierwsze urządzenia wodociągowe, a w 1387 r. istniało u wylotu ul. Kiełbaśniczej koło wodne (najstarsze w Europie Środkowo-Wschodniej), pompujące wodę do rur. Podobne urządzenia powstawały i w późniejszych wiekach. Około połowy XIX w., w okresie dynamicznego rozwoju Wrocławia, Rada Miejska zaczęła zajmować się kompleksowym rozwiązaniem zaopatrzenia miasta w wodę. W 1864 r. przyjęto do realizacji projekt angielskiego inżyniera Jamesa Moore'a, skorygowany przez miejskiego radcę budowlanego Johanna Christiana Zimmermanna. W efekcie, w latach 1866-71, kosztem ok. 3 mln. marek, powstał jeden z najnowocześniejszych wodociągów miejskich w Europie, usytuowany w widłach Odry i Oławy, którego wydajność miała wystarczać dla zaopatrzenia 200 tys. mieszkańców. Przewidywano pobieranie wody z Oławy (i awaryjnie z Odry), oczyszczanie jej przez filtrację piaskową i pompowanie do zbiornika wieżowego, a stąd dostarczanie do sieci. Od 1904 r. korzystano głównie z gruntowych ujęć wody na Świątnikach, traktując pobór z rzek tylko awaryjnie. Zespół budynków zakładu wodociągowego składa się z monumentalnej wieży ciśnień, dwóch kotłowni z kominem, budynków administracyjnych, warsztatowych i filtrowni. Sześciokondygnacyjna wieża, mieszcząca zbiorniki o łącznej pojemności 4150 m³ (stalowy, nitowany i nowszy, żelbetonowy z 1902 r.), a pod nimi maszyny parowe z pompami i ich oprzyrządowanie, wyróżnia się ciekawą architekturą, nawiązującą proporcjami i rytmem arkad na filarach–przyporach do donżonu średniowiecznego zamku („zamek wodny” w romantycznej wizji sił przyrody), jednak bez historyzującego detalu. We wnętrzu zachował się oryginalny wystrój (konstrukcja wsparta na ozdobnych, żeliwnych kolumnach, spiralne, żeliwne schody – najwyższe w Polsce – dekorowane motywem roślin wodnych), a przede wszystkim oryginalne wyposażenie – dwie imponujące (wys. 18 m), unikatowe w skali Europy maszyny parowe Woolfa-Rufflera, zbudowane w 1879 r. we Wrocławiu, napędzające po dwie pompy nurnikowe. Agregaty te służyły do 1924 r., potem zastąpiła je (również zachowana) turbina parowa systemu Zoelly, której używano do lat 60. XX w. Później rolę zakładu „Na Grobli” przejął uruchomiony w 1982 r. zakład „Mokry Dwór”. W wieży znajdują się także pompy z przełomu XIX/XX w. i kilka suwnic, w tym najstarsza z 1871 r. Obecnie obiekty zakładu Na Grobli nadal należą do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Od lat 90. XX w. trwają z przerwami prace prowadzące do adaptacji zespołu na muzeum techniki, będące także placówką badawczą i metodyczną ochrony zabytków techniki. Wieża bywa tylko okazjonalnie udostępniana do zwiedzania, wykorzystywano ją także do organizacji awangardowych przedstawień teatralnych.

Skrytka:

Ile okrągłych okien ma wieża od strony ulicy? = A

N 51° 06.(A*20+9) E 017° 03.(A*4+10)

Przy podejmowaniu proszę o zachowanie szczególnej konspiracji.