Dodatkowe atrybuty skrzynki

Skrzyneczka wirtualna. Wszelkim googlarzom serdecznie Dziękujemy.

Żeby zaliczyć skrzyneczke trzeba odnaleźć tajemniczego jeźdzca i dowiedzieć się kim on jest. Jego imię i nazwisko to hasło do logu.

Dodatkowo aby zaliczyć kesz trzeba wrzucić swoja fotke na tle pomnika.

ZAMOYSCY HERBU JELITA

Herb Jelita być może otrzymał na polu bitwy pod Płowcami legendarny przodek Zamoyskich, Florian Szary (Sariusz). Za ich właściwego protoplastę uważa się jednak Tomasza z Łaźnina (zm. ok. 1473). W owym Łaźninie w ziemi łęczyckiej, siedzieli w XV w. i potem liczni współwłaściciele, używający herbu Jelita i nazywający siebie z racji tej posiadłości Łaźnińskimi. Tomasz w jakiś sposób wybił się nad poziom majątkowy swych skromnych współbraci, skoro mógł pozwolić sobie na zakup (za gotówkę i kawałek gruntu we wsi Wzdżary) wsi Zamość i Wierzba w powiecie grabowieckim w ziemi bełskiej od Andrzeja z Opolska. Transakcja zawarta 3 czerwca 1447 r. stanowi moment przełomowy w dziejach rodu. Osiedlenie się na Rusi Czerwonej w okresie sprzyjającej koniunktury pozwoliło na szybkie ugruntowanie pozycji społecznej w nowym otoczeniu. Synowie Tomasza, Florian i Maciej, założyciele dwóch linii rodu, nazywali się już Zamoyskimi jako współwłaściciele Zamościa, ale dorobili się ponadto nowych posiadłości, mianowicie sąsiednich wsi, Krasnego, Żukowa i Piasków (Ruskich).

W wyniku działów majątkowych potomkom Floriana (zm. 1510) przypadł Zamość i Krasne, a synowie Macieja otrzymali Wierzbę, Żuków i Piaski. Od początku XVI w. zarysowuje się zróżnicowanie społeczne między wspomnianymi liniami potomkowie Floriana byli wyraźnie zamożniejsi i sprawowali urzędy, Których brak zupełnie potomkom Macieja. Do nich należała jednak przyszłość rodu, podczas gdy linia Floriana wygasła w XVII w.

Jan (1545-1605) otrzymał staranne wykształcenie. Ambitnego ojca stać było na wysłanie syna za granicę na studia, gdzie spędził sześć lat i zakończył je chlubnie, wybrany rektorem wydziału prawa (przedstawicielem ogółu studentów, obdarzonym szerokimi kompetencjami np. w zakresie zawierania kontraktów z profesorami) uniwersytetu w Padwie. Wydał także drukiem rozprawę o senacie rzymskim (1563), uznaną wówczas za wartościowe dzieło naukowe. Te sukcesy irytowały potem niektórych jego przeciwników i dawały okazję do złośliwości pod jego adresem. Zdolny, wykształcony i ambitny, był dobrym kandydatem na sekretarza królewskiego, którym został w 1566 r. Podkanclerzy Piotr Myszkowski, któremu Jan dedykował swoją publikację, był pierwszym jego protektorem, a zadania, które otrzymywał jako sekretarz (przede wszystkim uporządkowanie Archiwum Koronnego, udział w komisjach rewidujących dobra królewskie) ugruntowały jego dobrą opinię.

W bezkrólewie 1572 r. Jan wkraczał jako starosta bełski i posiadacz starostwa zamechskiego w ziemi przemyskiej. W toku ostrych walk politycznych tego okresu zrobił wielką karierę jako rzecznik ("trybun") mas szlacheckich, autor demagogicznego hasła udziału całego "narodu szlacheckiego" w elekcji króla. Pasmo jego osobistych sukcesów rozpoczyna się jednak dopiero z wyborem na króla Stefana Batorego, któremu udzielił istotnego poparcia w czasie drugiego bezkrólewia. Od początku stał się bliskim współpracownikiem i zaufanym człowiekiem nowego monarchy. Z jego nominacji otrzymał urzędy o kluczowym znaczeniu w życiu państwa - podkanclerzego (1576 r.) i kanclerza wielkiego koronnego (1578 r.) oraz hetmana wielkiego koronnego (1581 r.). Rola, jaką odegrał Jan Zamoyski w ciągu trzydziestu lat działalności publicznej była wyjątkowo duża, a swą niepospolitą indywidualnością wywierał wpływ na bieg wydarzeń politycznych do ostatnich miesięcy życia. Współcześnie był wynoszony pod niebiosa przez zwolenników, a zajadle ganiony przez przeciwników. Po śmierci zaliczony do grona najwybitniejszych Polaków, nie uniknął jednak krytyki, która nasiliła się szczególnie w historiografii ostatnich dziesięcioleci. Sprzeczne oceny tej niezwykłej postaci powodują nadal interesujące polemiki wśród historyków.

Jan Zamoyski wchodził w samodzielne życie jako właściciel czterech wsi, umierając zostawił synowi (oprócz innych dóbr) ordynację zamojską składającą się z 6 miast i 149 wsi, położonych w ziemi bełskiej, chełmskiej, przemyskiej i lubelskiej. Ordynacja ta, utworzona (na wzór wcześniejszych ordynacji radziwiłłowskich) z aprobatą sejmu w 1589 r. i zatwierdzona na sejmie 1590 r., zorganizowana była jak małe odrębne państwo, którego stolicę stanowiło miasto Zamość, założone w 1580 r. na gruntach wsi Skokówki, jako na wskroś nowoczesny, wysokiej klasy obiekt urbanistyczny. Tak to ocenili ówcześni znawcy europejscy. Zamość posiadał jako centrum rezydencję ordynata, ponadto kolegiatę - ośrodek życia religijnego, wyższy rangą od zwykłego probostwa, Akademię, czyli wyższą uczelnię i własny sąd drugiej instancji, czyli trybunał. Statut ordynacji przewidywał jej dziedziczenie przez jednego spadkobiercę i to tylko płci męskiej, dla zabezpieczenia więc odpowiedniego majątku dla dalszego spodziewanego potomstwa stworzył kanclerz Zamoyski inny kompleks dóbr, na pograniczu województwa bracławskiego i podolskiego w dorzeczu rzeki Murachwy. Były to ogromne dobra rozciągające się od Jampola aż prawie po Bar, słabo jednak zaludnione z powodu zniszczeń przez najazdy tatarskie i kozackie. Kanclerz prowadził ich kolonizację, tworząc również centralny ośrodek administracji włości w założonym w 1579 r. miasteczku Szarogrodzie (tak nazwanym na cześć mitycznego przodka, Floriana Szarego). Oprócz tych dwóch wielkich kompleksów dóbr własnych posiadał liczne królewszczyzny, rozrzucone po całym kraju: starostwo knyszyńskie na Podlasiu, derpskie (dorpackie) w Inflantach, starostwo międzyrzeckie w województwie poznańskim, malborskie w Prusach Królewskich, generalne krakowskie w Małopolsce, starostwo garwolińskie na Mazowszu i inne mniejsze. W sumie była to fortuna stawiająca Zamoyskiego w rzędzie najpotężniejszych magnatów, dobrze zagospodarowana i przynosząca wielkie dochody. Jedyne zachowane zestawienia przychodów i rozchodów Zamoyskiego (lata 1579-82) wskazują co prawda, że wydatki równały się wtedy dochodom i że ponad 40% ekspensów szło na cele publiczne, przede wszystkim na zaopatrzenie wojska, ale był to okres wypraw wojennych. W spokojniejszym czasie (1598 r.) wydatki na armię spadały do 10% całości. Poza tym nie da się ustalić, w jakim stopniu następowała rekompensata nakładów poczynionych na cele publiczne. Nie sposób również określić, w jakim zakresie świadczenia na rzecz szeroko pojętego mecenatu Jana Zamoyskiego można uznać za działalność dla dobra ogółu. Taki cel przyświecał zapewne fundacjom kościelnym, szkolnym, sądowniczym, ale był nierozerwalnie związany z głoszeniem własnej chwały, którą szerzył kanclerz przy każdej okazji.

Dobór kolejnych małżonek jest znamienny dla kariery życiowej. Pierwsza żona, Anna (zm. 1572) była córką macochy Jana z jej pierwszego małżeństwa z Janem Ossolińskim, chorążym lubelskim, przedstawicielką rodu wówczas zmierzającego dopiero do pozycji magnackiej. Drugie małżeństwo, zawarte w 1577 r. z Krystyną Radziwiłłówną (1560-80) wiązało potężnego już podkanclerzego z rodem o pierwszorzędnym znaczeniu na skalę całego państwa. Trzecie (1583 r.) wyrażało szczególne łaski króla Stefana Batorego dla swego najbliższego doradcy, bo łączyło go z bratanicą monarchy, Gryzeldą Batorówną (zm. 1590). Czwarte (1592 r.) oznaczało poniekąd stabilizację kanclerza w środowisku magnackim, choć ród Tarnowskich, z którego pochodziła jego żona Barbara (1566-1610) utracił już wtedy część swej dawnej świetności. Wydaje się, że posagi żon nie odgrywały szczególnej roli w narastaniu majątku kanclerza. Przy braku potomstwa, które wymarło w dzieciństwie (oprócz dzieci Barbary) wracały zresztą do rodów, z których pochodziły żony. Dwie z żon Zamoyskiego (Ossolińska i Radziwiłłówna) pochodziły z rodzin do niedawna innowierczych, trzecia (Batorówna) była kalwinką. Choć więc małżeństwa mieszane nie były w tej epoce rzadkością, w przypadku Zamoyskiego (który przeszedł na katolicyzm w młodości, zapewne podczas studiów we Włoszech) mogły mieć wpływ na jego opinię człowieka wyjątkowo tolerancyjnego (niezupełnie zresztą odpowiadającą prawdzie).