Kraśnik  - niewielkie miasto powiatowe na południowych rubieżach Lubelszczyzny. Miasto jakich wiele, nie jest ono z pewnością centrum turystycznym czy też miejscem bogatym w zabytki i miejsca, które znajdziemy na liście UNESCO. Miejsce, jednak dla mnie (autora kesza) szczególne, bo to tu właśnie się urodziłem, tu dorastałem, chodziłem do szkoły, i stąd, po około 20 latach życia, wyfrunąłem na nieco szersze wody. Z pewnością jednak mam do tego miejsca pewien sentyment.

Gdy pod koniec 2021 roku zacząłem swoją zabawę w geocaching wiedziałem, że wcześniej czy później założę tutaj choć parę skrytek, bo choć można tu jeszcze znaleźć jakieś kesze, to jednak przez (chyba) nieaktywność ich autora, sukcesywnie znikają one z mapy. Mam nadzieję, że ta mini-seria "Poznaj Kraśnik" pozwoli choć części z Was na odwiedzenie tego miasteczka.

Poznaj Kraśnik #8 - Łożyska w Kraśniku

Przemysł łożyskowy w Kraśniku - od lat najpoważniejsza branża produkcyjna w mieście. Początki przemysłu metalowego, lecz jeszcze nie łożyskowego sięgają 1938 roku, kiedy to w ramach budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP) powstała Fabryka Amunicji Nr 2. Równolegle z budową zakładu, kompletowano załogę i rozpoczęto budowę osiedla dla około 6 tysięcy mieszkańców. Osiedle przyjęło nazwę Dąbrowa Bór. Do wybuchu wojny powstało w różnym stopniu zaawansowania 39 budynków mieszkalnych i 6 ogólnej użyteczności (m.in. szkoła, szpital, dom kultury – kino).

Profil produkcyjny fabryki obejmował wyrób artyleryjskiej amunicji kalibrów od 37 do 155 mm. Do wybuchu wojny rozpoczęto jedynie produkcję zapalników. Kadrę techniczną i kwalifikowanych warsztatowców stanowili pracownicy z zakładów w Radomiu, Skarżysku oraz Warszawie, natomiast na robotników przyuczano okoliczną młodzież.

W wyniku wybuchu II wojny światowej przerwano prace budowlane w fabryce i osiedlu mieszkaniowym. 2 września 1939 roku lotnictwo niemieckie zbombardowało tory kolejowe uszkadzając też kilka hal produkcyjnych. Okupacja Dąbrowy Bór rozpoczęła się 15 września 1939 roku, zakład przejęły wojska niemieckie, a przybyła wraz z nimi grupa specjalna objęła administrację zakładu. Przedtem udało się zorganizować 4 transporty ewakuacyjne z maszynami i urządzeniami, które ekspediowano w kierunku Krzemieńca.

Podczas okupacji wywieziono z zakładu co cenniejsze maszyny do Rzeszy. Pozostałe zgromadzono w jednej hali uruchamiając z czasem warsztat remontowy dla pojazdów wojskowych oraz produkcję części do samolotów typu Heinkel. Kilka hal przeznaczono na magazyny zboża kontyngentowego i magazyn żywnościowy. Część terenu obejmującego zakład i pobliskie osiedle odgrywała rolę obozu koncentracyjnego, będącego swego rodzaju filią obozu na Majdanku. Wyzwolenie Dąbrowy Bór nastąpiło 27 lipca 1944 roku.

Jak zaczęły się łożyska w Kraśniku?

Datą narodzin polskiego przemysłu łożyskowego jest 15 września 1948 roku. Na mocy decyzji centralnych władz państwowych, w ramach wielkiego procesu uprzemysłowienia kraju, na miejscu dawnej fabryki COP-u wzniesiono Kraśnicką Fabrykę Wyrobów Metalowych, pierwszą w historii polskiego przemysłu wytwórnię łożysk. Jednocześnie budowano miasto by zapewnić napływającym pracownikom i ich rodzinom mieszkania. 5 lat później miasto otrzymało nazwę – Kraśnik Fabryczny. 1 maja 1949 roku wyprodukowano pierwszą partię 1000 łożysk kulkowych typu 6204. Odtąd też datuje się nieprzerwany, dynamiczny rozwój produkcji łożysk tocznych.