Tutaj znajdował się kiedyś ewangelicko-augsburski stary cmentarz. Założono go na przełomie XIX i XX wieku, a całkowicie zlikwidowano w 1955 roku. Część zwłok ekshumowano w tym samym roku i przeniesiono na cmentarz ewangelicki na Osiedlu Leśnym, funkcjonujący po dziś dzień przy ulicy Zaświat.
Natomiast tuż obok znajdował się tzw. nowy cmentarz żydowski. Był sporo starszy od ewangelickiego cmentarza, bowiem powstał już w 1874 roku. Właśnie na terenie tej nekropolii w 1939 roku Niemcy zaczęli grzebać Polaków skazanych na śmierć przez Sąd Specjalny. Z ziemią zrównali go oczywiście niemieccy okupanci w 1940 roku, ale cmentarz oficjalnie zamknięto dopiero w 1950 roku. Część zachowanych szczątków przeniesiono na Cmentarz Bohaterów na Wzgórzu Wolności, jednakże, jak się później okazało, nie udało się odkryć wszystkich pozostałości. Na te natrafiono w tych okolicach podobno jeszcze w 2000 roku.
Mieszkańcy ulicy Ikara nie chcieliby zapewne tego czytać, ale niektóre z tutejszych bloków z pewnością stoją na starych grobach.
Jedyną pozostałością jest dom pogrzebowy, grabarza lub ogrodnika cmentarnego - różnie go nazywają i w sumie nie do końca wiadomo jaką dokładnie pełnił funkcję (nieduży stary domek, napewno go zauważysz jest tuż obok kesza, przy ulicy Ikara 20a). Został przerobiony na dom mieszkalny i ktoś tam teraz mieszka.
Na polanie jest pomnik przyrody - dąb. Dodałem go do punktów nawigacji. Prawdopodobnie aż dotąd sięgał cmentarz ewangelicko-augsburski. Za dębem, w głąb od ulicy, rosła kiedyś aleja kasztanowców. Teraz w jej miejscu stoją rzędy garaży.
Historia nowego cmentarza żydowskiego jest tyleż przykra, co niestety typowa. Szkoda, że z żydowskiej nekropolii nic nie zostało, tym bardziej, że w niektórych polskich miastach udało się jednak takie miejsca uratować. Tak tragiczny bieg wydarzeń przewidział Zbigniew Raszewski w swoim „Pamiętniku Gapia”. Już po wojnie pisał: „Co się stało z nowym cmentarzem, na Szubińskiej, nie wiem, ale wątpię, żeby ocalał”. Niestety, wątpił słusznie.
Dodałem jeszcze starą niemiecką mapę, na której widać ten cmentarz
Źródła:
https://turystykabezfiltrow.com/artykuly/osiedle-gorzyskowo
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_%C5%BCydowski_w_Bydgoszczy
http://cmentarze-zydowskie.pl/bydgoszcz.htm
https://pomorska.pl/bydgoskie-nekropolie-ktore-zniknely-bez-sladu/ar/6450594
https://sztetl.org.pl/he/towns/b/287-bydgoszcz-bydgvshts/114-bty-qbrvt/8943-cmentarz-zydowski-w-bydgoszczy-ul-ikara
Symbol | Typ | Współrzędne | Opis |
---|---|---|---|
![]() |
Interesujące miejsce | --- | Pomnik przyrody - dąb |