Park krajobrazowy obok palacu łączy się od zachodu z rezerwatem Białaczów sprawiając, że całość stawia go w rzędzie najrozleglejszych tego typu zespołów rezydencjalnych w Polsce.
Częściowy Rezerwat Białaczów o powierzchni 21,87 ha, ma za zadanie zachowanie grądu z udziałem lipy, jawora i buka oraz łęgów olszowo-jesionowych i wiązowo-jesionowych oraz bogatej flory i fauny. W części zachowały swój naturalny charakter, zwłaszcza w północnym fragmencie. Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony, ale w dniu 14 lipca 2011 r. doszło do huraganu, w wyniku którego zniszczono ok. 7 ha drzewostanu - najcenniejszych fragmentów starodrzewu w wieku sięgającym 200 lat. Z powodu działań człowieka, obserwuje się nadmierny udział sosny i brzozy, niedostateczny udział dębu oraz występowanie gatunków obcych jak robinia akacjowa, dąb błotny i dąb czerwony.
Przy drodze do wsi Kowalów (na odcinku Białaczów - Ossa zaraz po lewej stronie) stoi tablica upamiętniająca niszczący huragan Feliks z 2011 r. i utratę rosnącej w tamtym miejscu 140-letniej alei modrzewiowej; na ziemi opoczyńskiej zniszczeniu uległo około 2 tysięcy hektarów lasu. Mocno zniszczony został również park przy pałacu Małachowskich.
Gospodarkę leśną w części lasów majątkowych w XIX wieku prowadzono wg planów urządzeniowych (np. plany urządzeniowe dla majątku Białaczów i Rożenek były wykonane już w latach 1875-1880). Podobnie było w okresie międzywojennym, a właściciel Białaczowa, Zygmunt Stefan Plater (1870-1934) otrzymał złoty medal za wzorowe prowadzenie gospodarki leśnej na wystawie Towarzystwa Rolniczego w Radomiu w 1923 r.; wiedzę nabył podczas studiów w Niemczech.
Jeszcze przed I wojną światową Zygmunt Plater założył w Warszawie Wydział Leśny. Instrumentem propagowania pomysłów w zakresie gospodarki leśnej białaczowski hrabia uczynił czasopismo "Leśnik Polski", które współredagował i na łamach ktorego udzielał się jako publicysta. Na początku drugiej dekady XX w. założył Okregowe Towarzystwo Rolnicze, swoim zasiegiem obejmujące powiat opoczyński. Miało ono stanowić wzór zgodnej wspólpracy ziemian i chłopów. Pracę na rzecz lokalnej społeczności traktował jako oczywisty obowiązek, wynikający z akceptacji etosu ziemiańskiego.
Herb Ludwika Kazmierza hr. Broel-Platera (1844-1909) , ojca Zygmunta Stefana (1870-1934)
Sam ród Platerów pochodził ze średniowiecznej Westfalii (Niemcy), ale później liczni jej przedstawiciele się polonizowali. W czasie I wojny światowej, kiedy to od 1915 r. ziemie Królestwa Polskiego znalazły się pod zarządem wojskowym Niemiec i Austrii, hrabia Plater stanął na czele Komitetu Obywatelskiego powiatu opoczyńskiego, wchodził także w skład władz lubelskiego Komitetu Ratunkowego. Pierwszoplanowym celem tych organizacji było udzielanie pomocy bezdomnym, chorym, uciekinierom z terenów objętych działaniami zbrojnymi.
Już w odrodzonej Polsce Zygmunt Stefan Plater sympatyzował z ruchem narodowym, choć łudził się mitami o odrodzeniu monarchii. Zdecydownie wystepował przeciw reformie rolnej, uwazając ją za zamach na świętą i nienaruszalną własność prywatną. Krytyczny wobec słabych rządów II RP, jednocześnie przywódcę sanacji Jóżefa Piłsudskiego (1867 - 1935) obarczał za krew przelaną podczas zamachu majowego.
Hrabia inicjatywę utworzenia w Białaczowie straży ogniowej, następnie został jej prezesem oraz finansował zakupy potrzebnego sprzetu. Myśląc o potrzebie podnoszenia poziomu kulturalnego miejscowej ludności Platerowie zorganizowali bibliotekę publiczną. Dbali także o opiekę nad najmłodszymi, którą zapewniała ochronka załoźona w 1919 r. w Białaczowie.
Ciekawostkę stanowi fakt, ze Zygmunt Stefan zaangażował się w okresie międzywojennym w nieudany projekt stworzenia wytwórni filmowej (wraz z centrum rozrywkowo-uzdrowiskowym) w odległym o 50 km majątku w Bliżynie, na wzór Hollywood; udziału w projekcie w roku 1929 odmówiła słynna Pola Negri (1897-1987)
Rezerwat Białaczów znajduje się na Szlaku Frontu Wschodniego I Wojny Światowej. Równiez przez Białaczów przebiega trasa "Piekielnego Szlaku"
O skrzynce
Proszę podejmować z wyczuciem i maskować naturą wokoło!
Symbol | Typ | Współrzędne | Opis |
---|---|---|---|
Początek ścieżki | --- | Punkt startowy |