SZAFRAN SPISKI (łac. Crocus scepusiensis) - Wikipedia nr [005]
Najbardziej znany i podziwiany z krokusów. Występuje w Karpatach Zachodnich, najliczniej w Tatrach i na Wzniesieniu Gubałowskim, na Pilsku, Wielkiej Raczy (Beskid Żywiecki), Gorcach, w Beskidzie Wyspowym i na Leskowcu (Beskid Mały). Poza górami można go spotkać w okolicach Bochni, Brzeska oraz w Kotlinie Sandomierskiej. Uznawany za jedyny w Polsce gatunek krokusa występujący w stanie dzikim.
Kwitnie wczesną wiosną, a często w tym czasie spada śnieg. Niezapylone kwiaty zwijają się wówczas ciasno w pąki i rozwijają ponownie, gdy stopnieje śnieg. Czasem przebija śnieg wydzielanym ciepłem i kwitnie na śniegu. Często tworzy bardzo liczne zbiorowiska, całe łany (słynie z tego zwłaszcza Polana Chochołowska).
W Polsce, w l.1946–2014 krokusa spiski objęty był ochroną ścisłą. Paradoksalnie przyczyniło się to do zmniejszania jego populacji. Wskutek zniesienia pasterstwa i koszenia polan warunki życia dla krokusa zmieniły się na niekorzystnie: zanikło naturalne, systematyczne nawożenie polan odchodami zwierząt, a sam krokus był zagłuszany przez wyższą roślinność trawiastą. W 2014 r. wprowadzono ochronę częściową - parki narodowe rozpoczęły systematyczne koszenie części polan, a na niektórych przywrócono wypas kulturowy.
KROKUSY W GÓRZYŃCU (niem. Moltkefels) - Wikipedia
Florystyczny rezerwat przyrody o pow. 3,90 ha, utworzony w 1962 r., położony powyżej Górzyńca, na wys. ok. 630–640 m n.p.m., w Górach Izerskich, na północnym stoku Grzbietu Wysokiego. Przedmiotem ochrony jest jedyne w polskich Sudetach i na Śląsku stanowisko szafrana (Crocus L.), a także stanowiska rzadkich roślin grądowych. Niemieccy floryści w XVIII⁄XIX w. zaliczyli izerskie krokusy do gatunku Crocus vernus Vulf. Nawet jeśli nie jest to naturalne stanowisko, krokusy rosną tu od ponad 200 lat. Więcej: na tablicy informacyjnej.
NIECO O... jeszcze innych krokusach - Wikipedia
Którz nie oglądał i nie podziwiał krokusów! Obejmują one ponad 80 jego gatunków. Należą do rodziny kosaćcowatych.
SZAFRAN UPRAWNY [1] (łac. Crocus sativus L. 1753) – gatunek typowy; roślina ozdobna (IX-XI, uprawiany w ogródkach na rabatach i skalniakach); roślina przyprawowa (wysuszone znamiona starte na żółty proszek, najdroższa przyprawa na świecie: 1 ha plantacji daje od 15 do 25 kg suchej przyprawy, a na 1 kg potrzeba 150 tys. kwiatów); sztuka kulinarna (przyprawa ze znamion i części słupków [2], do nadawania smaku, aromatu i barwy sosom, zupom i potrawom z ryżu ([3] hiszpańska paella)); uprawiany od 3,5 tys lat (Papirus Ebersa), zacytowany w biblii, niezbędny w rytuale wielbienia Śiwy w hinduizmie. [1] --------- [2] --------- [3] SZAFRAN TURECKI [4] (Crocus ancyrensis) – roślina endemiczna Turcji środkowej Anatolii i zachodniej części kraju w rejonie wybrzeży Morza Czarnego. RÓŻNOKOLOROWE KROKUSY [6] [4] -- [5] --- [6] |
problem: GiPS działa tu bardzo niestabilnie |
STAN AKTUALNY
2022
16.04.2022 r.
Dziki: już zdążyły odwiedzić krokusową polanę; nieco mniejszy obszar został przez nie zryty.
Krokusy: kwitną - pojedyncze kwiaty porozrzucane po polanie. Łanu krokusów nie będzie. Pogoda jak i w zeszłym roku o tym czasie - bardzo zmienna: na przemian dni mroźne, gorące, z opadamivdeszczy, a potem śniegu, mróz w nocy.
Na tym kończę wszelkie obserwacje.
dziki tu były; jeden z tych pierwszych; i jeszcze jeden
23.03.2022 r.
Krokusy: BRAK; na łące zalega dużo, dużo śniegu.
Kiedy będą krokusy: za dwa-trzy tygodnie.
2021
28.04.2021 r.
Krokusy: ciągle kwitną, ale ich ilość się mniejsza; widoczne z końca pomostu, ale najlepiej spod świerka między pomostem, a Drogą na Kasztana, tylko coś uciekiniera z rezerwatu ścięło - może sarna albo jakieś dwunożne zwierzę. Jeszcze gdzieś przez tydzień można oglądać krokusy. Na tym kończę tegoroczne obserwacje.
uciekiniera z rezerwatu coś ścięło, a może to nie on? obok, w rezerwacie, pojawiło się kilka nowych; certy (p)an(d)emiczne - dotychczasowy drukarz ne funguje
21.04.2021 r.
Krokusy: te pierwsze z 27.03.2021 r. i z 05.04.2021 r. - już przekwitły; kolejne z 11.04.2021 r. w pełni rozkwitu lub przekwitły, polana zasłana krokusami, ale te rosną rzadko - w tym roku fioletowego łanu krokusów nie będzie. To efekt nierównomiernego wzrostu kwiatów spowodowały ciągłymi zmianami temperatur - ostatni tydzień to bardzo ciełpe, słoneczne dni, a noce mroźne. Dziś najlepszy widok z pomostu, za tablicą informacyjną przy Drodze na Kasztana zanikają, a nowy, pod świerkiem, przy “faszynowym” - to czysta poezja.
Stan kesza: fizycznie nie zainstalowany w terenie; czeka na zgodę z Nadleśnictwa Szklarska Poręba; w przypadku braku zgody, zostanie zarchiwizowany albo zainstalowany w oddaleniu od rezerwatu.
Do COG: proszę o nieblokowanie kesza do połowy kwietnia, do czasu decyzji z Nadleśnictwa; póki co - opublikowany i zablokowany hasłem kesz ma służyć jako punkt informacji, CZY JUŻ KWITNĄ?!!!
Do keszerów-założycieli: proszę o nieinstalowanie i niepublikowanie aktualnie kesza w pobliżu rezerwatu.
po lewej: widok na krokusy z pomostu; w środku: uciekinier spod świerka już pełną gębą rozkwita; .. i można mu w zęby zajrzeć
11.04.2021 r.
Krokusy: te pierwsze z 27.03.2021 r. - już przekwitły; te nowe z 05.04.2021 r. w pełni rozkwitu, jasno-fioletowe i słabo widoczne; najnowsze - tych JUŻ NA SETKI, jednak zwinięte i niewidoczne bez sprzętu już przy odległości przekraczającej 3-5 m. Na polanie znowu nie ma śniegu. Zimne dni i noce z mrozem, na przemian z ciepłymi, nawet do 20°C, spowodowały nierównomierny wzrost krokusów i raczej trudno będzie doczekać się w tym roku fioletowego łanu krokusów. Dziś można je oglądać z pomostu, za tablicą informacyjną przy Drodze na Kasztana (po prawej od pomostu, gdzie rozjeżdżona droga) i pod świerkiem, przy “faszynowym” płotku (patrz: zdjęcie płotka).
Nieprzyjemna wizyta: dziś podjechała terenówka, z której oprócz ludzi wypadły dwa pieski - biegały po łące z krokusami, wskakiwały na pomost, znowu wracały na łąkę - wyraźnie przywykłe do biegania po lesie bez smyczy.
05.04.2021 r.
Krokusy: KWIATY ZWINĘŁY SIĘ W PĄKI?!!! Na polanę wrócił śnieg, ale jest go gdzieś o połowę mniej niż 27.03. Zimne dni i noce z mrozem od soboty spowodowały zwinięcie się kwiatów, a nowe krokusy kwiatów w ogóle nie rozwinęły. Jest ich już dziesiątki, może i setki, ale są bardzo trudne do wypatrzenia; najlepiej nie z pomostu, a za tablicą informacyjną przy Drodze na Kasztana (po prawej, rozjeżdżona droga). Turystów naprawę sporo, całe rodziny, nawet dzieci w wózkach oraz pieski. Zaskakujące, jak wiele osób chce oglądać krokusy.
Prognoza pogody: do soboty niezmiennie kilka stopni pow. 0° w dzień i kilka stopni mrozu w nocy, opady śniegu lub deszczu.
Kiedy fioletowy łan krokusów: myślę, że w najbliższą niedzielę.
UWAGA: nie wychodzić za tablicę informacyjną, tą z boku, przy Drodze na Kasztana; tam nie ma płotka, a krokusy rosną zaraz za.
31.03.2021 r.
Krokusy: JUŻ KWITNĄ?!!! Po dwóch bardzo ciepłych dniach (nawet ponad 20°C) i ciepłych nocach, po śniegu ani śladu, a spod ziemi wychyliło się 10 krokusów (jest ich więcej, ale potrzebaby lornetki to podliczenia tych oddalonych od pomostu). Turystów w środku tygodnia ani śladu.
Prognoza pogody: od piątku kilka stopni pow. 0° w dzień i kilka stopni mrozu w nocy, i tak przez cały tydzień; chyba lepiej jakby spadł ścieg i okrył kwitnące krokusy; może spadnie w sobotę. Zatem na święta nie będzie fioletowego łanu.
śnieg zniknął; teraz widać ślady wizyty dzikich ryjców na polanie, ale to chyba miało miejsce przed zeszłorocznym okresem kwitnienia; z prawej - ten z pierwszych
27.03.2021 r.
Krokusy: BRAK; na łące zalega duży płat śniegu, przez który prowadzi trop zająca; na obrzeżu płata - kilka śladów człowieka. Turystów zaglądających do rezerwatu już sporo - ok. 20 w ciągu 30 min.
Kiedy będą krokusy: w 2018 na pewno były od połowy do końca kwietnia.