Plac Cyryla Ratajskiego wielokrotnie zmieniał swą nazwę. Do 1918 roku nosił niemiecką nazwę Königsplatz - plac Królewski. Po odzyskaniu niepodległości nadano mu odwołującą się do historii nazwę Plac Nowomiejski. Jednak używano też nazwy Plac Królewski czy też Rynek Królewski). Czas okupacji hitlerowskiej nadał mu dawna niemiecką nazwę jako Königsplatz. Kolejny okres to czasy tzw. PRL-u gdzie nadano mu nazwę plac Młodej Gwardii. Dopiero w latach 90 tych nadano mu obecną nazwę Plac Cyryla Ratajskiego na cześć prezydenta miasta Poznania z okresu międzywojennego. Informacja o tym fakcie jest umieszczona na tablicy pamiątkowej, znajdującej się na placu.

Okres II wojny światowej to czas poważnych zniszczeń dla zabudowy placu i przyległych ulic: Libelta i 3 Maja.W latach 50 tych w miejsce zniszczonych kamienic w wyniku działań wojennych, postawiono nowe utrzymane w stylistyce socrealizmu. W trakcie odbudowy podniesiono poziom zabudowy do pięciu i sześciu kondygnacji.

W kontekście II wojny światowej, działalność wieloletniego, przedwojennego prezydenta Poznania Cyryla Ratajskiego ważna jest co najmniej z dwóch względów: po opuszczeniu miasta przez prezydenta Tadeusza Ruge we wrześniu 1939 r. objął jego urząd. Z miejsca zaczął organizować Straż Obywatelską która osiągnęła liczbę 600 funkcjonariuszy. Zorganizował aprowizację ludności w żywność, doprowadził do napraw wodociągu oraz dostaw energii elektrycznej. Zadbał także o bezpieczeństwo mieszkańców. Tymczasem, w dniu 10 września pierwsze niemieckie jednostki wkroczyły do miasta. Niemcy starali się by Cyryl Ratajski uroczyście przekazał władzę, do czego jednak nie doszło. Z powodu braku niemieckich urzędników, administracja pod kierunkiem Cyryla Ratajskiego działała jeszcze do 14 września. Jako ważna osoba publiczna został zakładnikiem w Forcie VII gdzie był przetrzymywany przez okres 6 dni. Ostatecznie został z terenu Kraju Warty wysiedlony w maju 1940 r.

Drugim ważnym aspektem jest jego działalność w Generalnym Gubernatorstwie. W grudniu 1940 roku mianowano go Delegatem Rządu na Kraj – stał się więc odpowiednikiem wicepremiera. W swojej działalności w Delegaturze stał na stanowisku tworzenia dwóch pionów konspiracji: cywilnej (Delegatury Rządu) oraz wojskowej (Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa). Po aresztowaniu Adolfa Bnińskiego i rozpadu wielkopolskich struktur tajnej administracji państwowej objął władzę na całością ziem okupowanych. W sierpniu 1942 roku z powodu kłopotów zdrowotnych podał się do dymisji, zmarł kilka miesięcy później.

(oprac. Katarzyna Książkowska, Witold Sobócki)