Tojad mocny (Aconitum firmum Rchb.) - gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego Europy i Azji. W Polsce występuje w Sudetach i Karpatach: w Tatrach, na Gubałówce, na Babiej Górze i
w Paśmie Policy, na Pilsku, i na Baraniej Górze. Zdziczały z uprawy występuje (ergazjofigofit) również na niżu.

Działanie toksyczne: akonityna działa na ośrodki ruchowe, hamuje oddychanie i krążenie, pobudza nerwy czuciowe, a następnie poraża je. Trująca jest cała roślina, a najbardziej korzenie i nasiona, za śmiertelną dawkę uważa się już 2-5 mg tej substancji
(przy doustnym spożyciu). Bydło i owce instynktownie nie jedzą jej. Akonityna początkowo działa pobudzająco, a potem paraliżująco na nerwy czuciowe i ruchowe o może spowodować śmierć wskutek paraliżu mięśni oddechowych i zatrzymania pracy serca. Może wnikać również przez skórę.

Największe ilości akonityny do 1,5% znajdują się bulwach tojadu. W mniejszych ilościach alkaloid ten występuje w innych częściach: w łodygach, liściach, kwiatach i nasionach. Tojad jest trujący najbardziej w okresie kwitnienia.

Zatrucia przypadkowe tojadem zdarzają się w wyniku spożycia bulw tej rośliny podobnych do selera lub wskutek przedawkowania jako leku. Akonityna działa również trująco na zwierzęta. Dawki 0,02-0,05 mg na 1 kg masy ciała są dla nich śmiertelne. Według innych danych 14-16 g śmiertelnego ziela tojadu wystarczy, aby zabić kozę.

Toksyczność tojadu pozostaje z związku z warunkami wegetacyjnymi, glebowymi i klimatycznymi. Prawdopodobnie rośliny występujące na północy są mniej trujące aniżeli rosnące na południu. Po wysuszeniu tojadu toksyczność jego wzrasta, albowiem zwiększa się w nim zawartość akonityny.

Roślina wieloletnia, 50-150 cm wys.

Cechy rozpoznawcze: kwiaty grzbieciste, hełmowate, ciemnoniebieskie lub fioletowe, zebrane w gęste, szczytowe grona. Liście 5-7 sieczne. Owoce- nagie mieszki pękające jednostronnie. Nasiona na kantach wąsko oskrzydlone.

Cechy szczegółowe: korzeń bulwiasty, czarnobrunatny. Łodyga wzniesiona, albo gałęzista, kanciasta. Liście ogonkowe. Dłoniasto 5-7 –sieczne; odcinki liści rombowe, 3 klapowe, z wierzchu ciemnozielone, spodem jasnozielone, lśniące. Działki kielicha barwne, górna działka przekształcona w hełm, w górę stercząca, hełm równie wysoki i jak szeroki; płatki korony, w liczbie 2, przekształcone w miodniki, ukryte wewnątrz hełmu.

Kwitnie: od czerwca do sierpnia

Siedlisko i rozmieszczenie: dziko rośnie w Karpatach i Sudetach, na glebach wapiennych, próchniczych, wilgotnych. Roślina chroniona. Na niżu hodowany w ogródkach jako roślina ozdobna. Jeden z bardziej trujących gatunków naszej flory.

Ważniejsze składniki chemiczne: bulwa korzeniowa, ziele tojadu zawierają alkaloidy do 3%. Surowiec zawiera zmienne ilości alkaloidów dwuterpenowych, z których najważniejszy jest alkaloid akonityna, należący do najbardziej trujących alkaloidów roślinnych, gdyż jest już w ilości 0,25 mg wywołuje u ludzi ostre zatrucie, a 1-3 mg może wywołać śmiertelne zatrucie.

Właściwości lecznicze: bulwa korzeniowa tojadu używana była dawniej w lecznictwie. Nalewka tojadowa znajdowała zastosowanie
w lecznictwie jako środek znieczulający w nerwobólach. Współczesna medycyna nie stosuje bulw tojadu z powodu toksyczności, trudności w dawkowaniu i dużej możliwości spowodowanych zatruć.

Fragment książki Jakuba Mowszowicza - Rośliny trujące.
Wikipedia


Skrzynka
Odszukaj fragment lasu widoczny na zdjęciu nr 1, tam prowadź poszukiwania.
Dodatkowy waypoint zaprowadzi Cię do celu.

Hasło do zalogowania skrzynki zdobędziesz odpowiadając na zagadkę. Odpowiedź wpisz małymi literami.

Choć jest malutka, lecz pracowita,
ciągle wędruje po leśnych ścieżkach.
Z drobnych igiełek buduje pałac,
w którym ich tysiąc naraz zamieszka.