Istnieje legenda mówiąca, że bożnicę na Małym Rynku miał ufundować sam król Kazimierz Wielki jako dar dla swojej ukochanej Esterki. Kamienie na budowę miały pochodzić ze Ściany Zachodniej w Jerozolimie, a parochety podobno uszyła sama Esterka.
Na Małym Rynku przed II wojną światową mieściła się dzielnica żydowska, zrównana z ziemią po likwidacji getta w 1942 r. Z dawnej zabudowy żydowskiej – Żydzi stanowili prawie połowę mieszkańców Miasteczka – oprócz synagogi pozostały nieliczne budynki drewniane, w tym zabytkowe jatki koszerne.
Synagoga to kryty łamanym gontowym dachem budynek z miejscowej opoki. Pochodzi z drugiej połowy XVIII w., został doszczętnie zdewastowany przez hitlerowców w czasie ofensywy 1944 r. Opuszczony i popadający w ruinę został dopiero odnowiony w 1953 r. i zaadaptowano go na salę kina „Wisła”, które działało do 2003 r. Obecnym właścicielem synagogi jest warszawska gmina żydowska.
Budynek jatek koszernych powstał pod koniec wieku XVIII lub na początku wieku XIX. Po II wojnie światowej został odrestaurowany. Mieści się w nim obecnie obok sklepików i galerii także zarząd targowiska, jakim nadal jest Mały Rynek.
Prawdopodobnie skrzynka znajduje się na obszarze: | |
Kazimierski Park Krajobrazowy |