Na tropie Rosenthal albo…

Znużony całodziennym upałem z ociąganiem odpowiadał jedynie skinieniem głowy na pożegnania kończących z nim zmianę kolegów. Słońce już nie piekło, ostatnie jego promienie prześwitywały nad koronami wysokich drzew parku otaczającego dwór, obok którego przechodził. Gdy zbliżał się do domu, blada i nieruchoma twarz żony siedzącej przy drzwiach wejściowych zatrzymała go w połowie kroku. Zrozumiał jej spojrzenie i bez słowa zawrócił.

Przystanął dopiero pod rozłożystym dębem. Zmarszczył brwi, nawyk krótkowidza, który pomagał mu się skupić. Był tak zmęczony że nie chciał zrobić żadnego daremnego kroku, a przecież nie mógł wrócić do domu sam, żeby jej nie zawieść.

1. DĄB NESTOR

STOISZ TAM GDZIE 25 LIPCA 1935 ROKU ZATRZYMAŁ SIĘ ALBERT J. ODCZYTAJ DWIE LICZBY Z TABLICZKI NA NAJBLIŻSZEJ TOBIE LATARNI, TO BĘDZIE TWOJE A i B

DĄB NESTOR to prawdopodobnie pozostałość starodrzewu Schloss Rosenthal, która była jedną z wielu siedzib znanego niemieckiego rodu Haugwitzów, który posiadał znaczne majątki na terenie Dolnego Śląska a jego przedstawiciele odcisnęli ślad w historii Europy. Pałac wraz z przyległym folwarkiem należał w 1932 roku do hrabiego Eberhardta von Haugwitz, który był zameldowany pod adresem ObernigkerStraße 36, Breslau. Dwór znajdował się przy Obornickiej do 1945 r.

Albert przeszedł na drugą stronę zupełnie pustej o tej porze dnia Obernigker Str i bez większej nadziei zajrzał do gwarnej o tej porze dnia gospody, która mieściła w narożnej kamienicy. Od razu kilka rąk uniosło się w górę przywołując go w swoim kierunku. Wielu jego kolegów to tu kierowało się tuż po zakończeniu pracy, aby szybkim chłodnym piwem spłukać z gardła gryzący słód. Odmówił z półuśmiechem, omiótł wzrokiem salę i wyszedł na zewnątrz.

2. GASTHOF

TERAZ JAK I ALBERT STOISZ NA ROGU Obernigkerstr i Gartenstr, NUMER KAMIENICY SASIADUJĄCEJ Z TĄ W KTÓREJ MIEŚCIŁA SIĘ GOSPODA TO TWOJE C

Adolf Kuhn’s Gasthof znajdowała się w narożnej, rozebranej tuż po wojnie kamienicy, na rogu obecnej ulicy Obornickiej i Kwiatowej. Ponoć uszkodzona przez bombę podczas WŚ nie nadawała się do odbudowy. Kamienicę z wieżyczką na drugim rogu ulicy Kwiatowej rozebrano w latach 90tych. Po samej ulicy Kwiatowej pozostał kilkunastometrowy ślepy odcinek.

Jeszcze spokojnym krokiem ruszył wzdłuż budynków cukrowni wznoszących się po lewej stronie ulicy. W promieniach coraz to niżej schodzącego słońca zbudowane z klinkierowej cegły budynki wyglądały niemal ładnie. Przemknęła mu myśl o zbliżającej się niedzieli, dniu który pozwoli nacieszyć się latem. Rozleniwiła go tak, że przystanął.

3. CUKROWNIA RÓŻANKA

ZATRZYMAŁEŚ SIĘ OBOK DAWNEJ CUKROWNI RÓŻANKA, SPISZ SZEŚCIOCYFROWĄ LICZBĘ (TA MNIEJSZĄ CZCIONKĄ) Z POKRYWY STUDZIENKI, DODAJ WSZYSTKIE JEJ CYFRY, TO TWOJE D

Cukrownia częściowo zachowana do dziś, wybudowana została w 1835 r., czynna aż do 1945 r. wtedy to zaprzestano produkcji cukru, urządzenia zdemontowano, a teren podzielono. Do dziś większa część budynków została rozebrana, pozostałe utraciły swój historyczny charakter. Po 1989 wyburzono kotłownię, maszynownię, suszarnię wysłodków. Na ich miejsce powstały stacja paliw i market. W zachowanych budynkach znajdują się obecnie magazyny prywatnych firm, a w dawnym domu dyrektora mocno oprotestowany kilka lat wstecz ośrodek socjalizacji Stowarzyszenia Pomocy Ludzie Ludziom.

Bywały dni, że te poszukiwania wzbudzały w nim wściekłość. Dzisiaj wolno, niemal spacerowo odmierzał kolejne kroki, aż dotarł do budynku, o którym myślał od początku swojej wędrówki. Już stojąc u jego podstawy, gdy zadarł głowę, w górze w okienku wieżyczki mignęła mu jasna plama. Potem szeroki uśmiech na ustach Karla stróża w młynie, utwierdziły go że się nie przewidział. Częste wyprawy jego dziecka w to miejsce sprawiły że dobrze się już poznali, a stary stróż nie przeganiał Jonasa. Mały upodobał sobie ten budynek wyjątkowo. Rozległy ceglany gmach młyna, niczym potężny zamek rozpierał się swym ogromem i spinał dwie główne ulice Rosenthal. Rozbudowywany przez lata, urozmaicony setkami okienek, gzymsów, daszków i balkoników, teraz intensywnie i ciepło zabarwiony zachodzącym słońcem wyglądał niemal magicznie.

Z zamyślenia wyrwało go gwałtowne szturchnięcie. Objęły go mocno drobne ręce dziecka, a jego głowa przywarła do brzucha Alberta. Przeczesał dłonią jasne proste włosy syna, ujął jego dłoń i we dwóch ruszyli w drogę powrotną do domu.

Albert znalazł swój skarb, a Ty?

4. MŁYN RÓŻANKA,

ZNAJDUJESZ SIĘ NA TERENIE DAWNEGO MŁYNA, SPISZ NAJCZĘŚCIEJ POJAWIAJĄCĄ SIĘ LICZBĘ W TWOIM NAJBLIŻSZYM OTOCZENIU, TO TWOJE E

Główny budynek młyna powstał ok 1915-19 r. Pierwszy kompleks obejmował silos zbożowy, oczyszczalnię, młyn i spichlerz na mąkę. Młyn potem rozbudowywano, wielokrotnie przebudowywano i odbudowywano po pożarach. W 1938 r. postawiono wysoki wolnostojący silos zbożowy. Zakład przetrwał wojnę i funkcjonował do roku 2011 jako wytwórnia makaronu,  kiedy to ostatecznie ogłoszono upadłość sprywatyzowanej w 1993 r. spółki.

ATAL S.A. zakupił całość i podjął się przebudowy na osiedle mieszkaniowe. Cytując dewelopera "zespół dołożył wszelkich starań, by sprostać wysokim wymaganiom narzuconym przez Urząd Miejskiego Konserwatora Zabytków, łącząc w projektowanym obiekcie właściwe poszanowanie dla obiektu rejestrowego, wymagania rynkowe i standardy mieszkaniowe oraz właściwą formę architektoniczną. Czynniki te wytworzyły niepowtarzalną przestrzeń mieszkalną wpisaną w kontekst historyczny miejsca".

5. FINAŁ

N 51° 08.(A+B-40)′ E 17° 01.((C+D+E)*5+5)′

WILLA DAWNEGO ZARZĄDU MŁYNA

Powstała w 1916 roku, wybudowana przez firmę Max Mathisa w neobarokowym stylu.

*******************

Życzę miłego spaceru po Rosenthal/Różance, wrocławskim osiedlu, które po raz pierwszy zostało wzmiankowane jako wieś w dokumencie ks. Henryka III Białego z 1264 r. jako Rosenthal (różana dolina). Do Wrocławia włączono ją w 1928 r. Tuż po wojnie przez chwilę osiedle nazywało się Rozogin a potem, do dziś Różanką 😊

*******************

Skany starych pocztówek pochodzą ze strony polska-org.

Bibliografia: „Leksykon architektury Wrocławia” „Atlas architektury Wrocławia” „Leksykon zieleni Wrocławia” „Encyklopedia Wrocławia”

Zdjęcia są mojego autorstwa