Przy dawnej drodze "E7" na początku wsi Gózd, w miejscu odejścia drogi do miejscowości Występa, znajduje się pomnik upamiętniający zdarzenia z okresu powstania styczniowego. Za metalowym ogrodzeniem, na podmurówce wykonanej z polnych kamieni, ustawiono granitowy głaz narzutowy. Tuż obok stoi wysoki krzyż wykonany z stalowych rur.
Na głazie białą farbą wykonano napis:
1863-1933
POWSTAŃCOWI 1863 R.
BOHATEROWI "ECH LEŚNYCH"
ST. ŻEROMSKIEGO
OBYWATELE
WOLNEJ POLSKI
W 1905 roku, Stefan Żeromski opublikował nowelę "Echa Leśne", w której opowiada o zdarzeniach z powstania styczniowego. Opowieść Żeromski umieścił w Występie, obok przydrożnej karczmy przy gościńcu warszawskim. Prawdopodobnie już wtedy przy krzyżówce był drewniany krzyż, ale trudno stwierdzić jaka była intencja ustawienia krzyża i czy była tam mogiła powstańca z 1863 roku.
Bardzo sugestywna literacka fikcja Żeromskiego szybko wpisała się do pamięci mieszkańców: młody Jan Rozłucki , który zdezerterował z wojska rosyjskiego i przystąpił do powstania jako kapitan Rymwid. Został schwytany przez Moskali podczas potyczki na Bukowej Górze.
Rosyjski sąd wojenny, który obradował w Karczmie na Występie, skazał go na karę śmierci. O natychmiastowym wykonaniu wyroku zdecydował ostatecznie głos przewodniczącego sądu, którym był Polak, w służbie rosyjskiej, ppłk. Rozłucki- stryj "Rymwida". I wyrok na miejscu został wykonany.
Literacka fikcja zaczęła żyć własnym życiem, a ludność miejscowa upamiętniła miejsce i oddawała mu szacunek.
Kesz:
Skrzynka magnetyczna, w bezpośrednim sąsiedztwie pomnika. Weź coś do pisania.