Opis miejsca:
Szczecińska Fabryka Wyrobów Szamotowych, Towarzystwo Akcyjne, wcześniej Didier (niem. Stettiner Chamottefabrik A.G., vormals Didier); nieistniejąca obecnie fabryka wyrobu materiałów ogniotrwałych zniszczona wskutek działań wojennych drugiej wojny światowej. Usytuowana była na Pomorzanach przy ulicy Tama Pomorzańska 13a. Produkowała cegłę szamotową, retorty gazowe, różnego rodzaju kamienie formierskie. Po wojnie zachowane obiekty fabryki oraz budynek biurowy, na którym nad oknem pierwszego piętra widnieje płaskorzeźba z dwoma delfinami, przejęło nie istniejące obecnie Szczecińskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych (SPRI). Obecnie teren należy do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Szczecińska Fabryka Wyrobów Szamotowych korzeniami sięga roku 1834, kiedy Ferdinand Didier z nabytej przez siebie w Podjuchach cegielni i wapiennika utworzył pierwszą w Niemczech fabrykę materiałów ogniotrwałych (Chamotte- und Gasretorten-Fabrik, Kalkbrenerei, Ziegelei in Podejuch). W fabryce tej produkowal m. in. pierwsze ogniotrwałe retorty szamotowe, które dostarczał do gazowni szczecińskiej (Stettiner Gaswerke), położonej na Pomorzanach, na narożniku obecnej ulicy Chmielewskiego i Tama Pomorzańska. W latach 1857-1859 firma w Podjuchach nosiła nazwę Chamotte- und Gasretorten-Fabrik, Kalkbrenerei, Ziegelei in Podejuch i swoje wyroby skladowała na Łasztowni, w magazynach Carla Prahma przy Große Lastadie (Niederlage bei C.H.W. Prahm in Stettin, Gr. Lastadie Nr. 234-235 /po 1856 roku Nr. 35-36).
Znajomość z budowniczym szczecińskiej gazowni i jej dyrektorem inżynierem Wilhelmem Kornhardtem [2], a także wspólne poszukiwania przy produkcji materiałów ogniotrwałych zaowocowały pomysłem na utworzenie nowej fabryki materiałów ogniotrwałych. W 1861 roku Didier sprzedał fabrykę w Podjuchach kupcowi K.H. Seegerowi z Berlina. [3] Nowa fabryka powstała na przełomie 1864/1865 roku na parceli kupionej od spadkobierców kupca Mosesa usytuowanej przy ówczesnej ulicy Pommersdorferstraße Nr. 25a (obecnie niezabudowany teren od strony ulicy Tama Pomorzańska naprzeciw parceli Tama Pomorzańska nr 13a). Kornhardt, mimo że był współwłaścicielem nowego zakładu, jako urzędnik miejski nie mógł pod swoim nazwiskiem prowadzić tego interesu. Stąd też firmie nadali nazwę „Stettiner Chamottfabrik F. Didier”. Didier kierował sprawami handlowymi i administracją, a Kornhardt sprawami technicznymi. Część wyposażenia fabryki i pracowników pozyskano z byłej fabryki Didiera w Podjuchach. Surowce i wyroby gotowe początkowo przewożono transportem kołowym, potem wykorzystano drogę wodną barkami w pobliskim kanale gazowni i dalej rzeką Odrą.
Po bezpotomnej śmierci Didiera w 1867 fabrykę przejął Wilhelm Kornhardt. Wyroby fabryki szybko zyskały uznanie w Niemczech a także w monarchii austro-węgierskiej. Niestety w marcu 1871 roku zmarł nagle Wilhelm Kornhardt. Zarząd dobrze prosperującej fabryki jako dyrektor przejęła żona Kronhardta, Helene z domu Bielefeld, ale tylko po to, by ją dobrze sprzedać. [4].
Jesienią 1871 roku spadkobiercom Kornhardta (tj, siostrze Didiera i żonie Kornhardta), udało sie znaleźć nabywcę. Firmę nabył kupiec A.H. Zander, właściciel pobliskiej olejarni i młynów parowych, położonej przy Pommersdorferstraße Nr. 22, który dyrektorem generalnym fabryki ustanowił Augusta Lentza [5], swojego doychczasowego współpracownika i udziałowca nowozakupionej fabryki. Lentz przy pomocy dotychczasowego personelu Kornhardta i brata swojego szefa, A. Zandera, w ciągu kilkunastu lat rozwinął zakłady, wpisane 17 grudnia 1872 roku do rejestru handlowego pod nazwą „Szczecińskiej Fabryki Wyrobów Szamotowych, Towarzystwo Akcyjne, wcześniej Didier” (Stettiner Chamottefabrik A.G., vormals Didier), w kwitnący koncern Didier-Konzern A.G..
W 1874 roku roku zmieniła się numeracja parcel przy ulicy Schwarzer Damm. Część parceli Pommersdorferstraße Nr. 25a została przypisana do ulicy Schwarzer Damm i otrzymała numer 1a, który w 1881 roku ostatecznie zamieniono na nr 1. Jednocześnie po drugiej stronie tej ulicy na parceli nr 13a przystąpiono w ciągu roku 1881 do dalszej rozbudowy fabryki szamotów Didier A.G., a pomiędzy 1890 a 1894 wybudowano kamienicę na parceli Schwarzer Damm Nr. 19.
Obiekty zabytkowe byłej fabryki
Zniszczone w czasie drugiej wojny światowej zakłady, z ktorych zachowało się kilka zabudowań, w dawnej postaci nie odbudowano. Obiekty zachowane zostały ujęte w ewidencji obiektów zabytkowych.
Opis z: http://pomeranica.pl/index.php?title=Szczeci%C5%84ska_Fabryka_Wyrob%C3%B3w_Szamotowych_-_Didier&mobileaction=toggle_view_desktop
Opis skrzynki:
Kesz w maskowaniu przyrodniczym ukrył się w szczelinie drzewa za korą. Bardzo proszę zakrywać go żeby nie był na wierzchu.
Proszę ostrożnie obchodzić się z maskowaniem.