Im bardziej zagłębiam się w te pierwszowojenne historie, tym bardziej ubolewam nad człowieczeństwem. Ja- potomkini Polaka, jednego z oficerów Armii Carskiej, ja potomkini drugiego Polaka, który stracił życie służąc w Armii Niemieckiej....Wojna jest okrutna, a ludzie biorący w niej udział są tylko mięsem armatnim..
Werrona
Budy Grabskie, zima 1915.
"Tymczasem w rejonie Bud Grabskich leżących 10 km od Bolimowa 18 Rezerwowy Pułk Piechoty z 1 Rezerwowej Dywizji zdobywa 22 grudnia przyczółek na wschodnim brzegu Rawki. Natarcie traci jednak impet w gęstym lesie przed dobrze rozbudowanymi pozycjami rosyjskimi"
"Wywiązała się krótka walka wręcz. Wszyscy zostali bez miłosierdzia pobici. Kto wyszedł cało, został powalony. Tylko niewielu wyszło z tego bez ran. Jeńców prawie nie braliśmy. W okopie Rosjanie leżeli po trzech, czterech, jeden na drugim. Był to okropny widok. Również w okopie było pełno poległych. Poszczególni Rosjanie zaczęli się palić tak, że naboje wybuchały. Krótko mówiąc było to takie mordowanie, że straszniejszego nie można sobie wyobrazić. Liczba poległych żołnierzy wroga szacowana była na 400. Nie jest przesadą, gdy powiem, że tworzyły się tutaj przedpiersia z trupów, ze tutaj, gdy nadeszła wiosna i ziemia odtajała w niosącym odwilż ciepłym wietrze marcowym z okopów wystawały ludzkie kości"
A.Sendel
Budy Grabskie, wiosna 1915
Gdy na jednych odcinkach toczyły się intensywne działania, na innych panowała stagnacja. Tymczasowy spokój był wykorzystywany do ściągania ciał żołnierzy zabitych w grudniowych i styczniowych walkach.Tak właśnie stało się na odcinku 22 rez. bat. strz., stojącego w rejonie Bud Grabskich. Obustronne zawieszenie broni umożliwiło Rosjanom i Niemcom wspólne poszukiwanie i odzyskiwanie ciał poległych"
J.Hackmann, Kriegsgeschichte des Resererve-Jager-Batallions.
---------------------
Zapraszam do odwiedzenia cmentarza wojennego w Budach Grabskich. Kesza oczywiście nie znajdziecie pod kordami, ale na współrzędnych poniżej. Ale gdy dotrzecie pod kordy, odnalezienie finału będzie znacznie prostsze.
N 51. 59. (2Z, 6S, 1N)
E. 20. 12. (7J 0 1T)