Wielka Cisowa (878 m n.p.m.) – dość rozległe, płaskie i generalnie bezleśne wypiętrzenie grzbietu pasemka Błatniej w północnej części Beskidu Śląskiego, pierwsze licząc od Błatniej w kierunku zachodnim. W kierunku południowym od szczytu Wielkiej Cisowej odchodzi wyraźne ramię, rozdzielające dolinki dwóch potoków uchodzących do Brennicy: Jatnego na zachodzie i Chrobaczego na wschodzie.
Nazwa góry "Cisowa" związana jest najpewniej z występującymi tu niegdyś cisami. Znana jest co najmniej od XVI w. – mieszkańcy Brennej mieli tu swe pierwsze górskie pastwisko, na którym paśli bydło rogate. W 1689 r. wspomniany już jest Sallasch Tissowa (szałas Cisowa), a w połowie XIX w. – przysiółek o tej samej nazwie.
Na grzbiecie, w siodle między Wielką Cisową a Błatnią przez wiele lat znajdował się postawiony przez komunistyczne władze obelisk z okolicznościową tablicą, upamiętniający śmierć grupy 9 funkcjonariuszy MO i UB, którzy zginęli tu 12 i 13 maja 1946 r. podczas kilkugodzinnej bitwy z NSZ-owskim oddziałem "Bartka" (Henryka Flamego). Tablica została usunięta jeszcze na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, jednak sam obelisk pozostał. Aktualnie jest już nowa, mówiąca jedynie o stoczonej walce. Obok głazu pojawił się krzyż, postawiony ze wspólnej inicjatywy Urzędu Gminy i mieszkańców Brennej.
Grzbietem Wielkiej Cisowej biegnie czerwony szlak turystyczny z Jasienicy na Błatnią , Wspomnianym wyżej południowym ramieniem biegną zielone znaki szlaku z Brennej, a od północnego zachodu wyprowadza piękny harcerski szlak z Jaworza Nałęża.
Źródło: Wikipedia
W adaptowanej góralskiej chałupie, nieopodal pomnika, od 1984 r. funkcjonowała Chatka Studencka "Wysoki Zamek". Miałem przyjemność w niej bywać i wspaniale to wspominam. Szczególnie utkwiły w głowie specyficzne zasady chatkowe oraz gry w „mafię”. Niestety spłonęła ona w niewyjaśnionych okolicznościach 23 listopada 1994 r. – ślady fundamentów są widoczne do dziś.
Kesz ukryty w ruinach