"Wspaniała" - tak opisywali kiedyś odwiedzający przysuską synagogę. Jeszcze dziś, mimo że obiekt wymaga remontów, budowla robi wrażenie.

Synagoga powstawała w latach 1774–1777 Jest to obszerny murowany budynek zaprojektowany na planie prostokąta 20 x 30 metrów, utrzymany w stylu klasycystycznym. Komponując wystrój wnętrza zachowano tradycyjne dla polskich bóżnic rozwiązanie „dziewięciopolowe”, gdzie środkowa część stropu podtrzymywana jest przez cztery połączone arkadami kolumny, które wyznaczają tym samym miejsce na bimę.

Żydzi przybyli do Przysuchy wkrótce po lokacji miasta w 1713 roku. Synagoga wzniesiona została w l. 1764-1777. Na początku XIX w., kiedy do centralnej Polski zaczęły napływać pierwsze idee chasydyzmu, Przysucha stała się ważnym ośrodkiem tego nowego ruchu religijnego i zyskała sławę dzięki mieszkającym w nim chasydzkim przywódcom religijnym – cadykom.

W XIX w. i dwudziestoleciu międzywojennym w synagodze wykonano polichromie znajdujące się na płd. elewacji oraz w sali modlitw.
Podczas II wojny światowej Niemcy wykorzystywali obiekt jako magazyn, tak było i po 1945 r. Pierwszy projekt konserwacji zabytku podjęto w latach 60. XX w. Jednak nieumiejętnie prowadzone w latach 1968 - 1970 prace, nie wyszły synagodze na dobre. Zmieniono konstrukcję dachu, skuto sztukaterie i większość wewnętrznych tynków. Podcięto też filary wspierające bimę a to zagroziło konstrukcji obiektu. Stabilność budynku próbowano przywrócić dodając stalową konstrukcję wkoło bimy, ale nie została ona właściwie zakotwiczona.

Od 2007 r. właścicielem obiektu jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, która próbuje go ocalić. W 2011 r. złożyła wniosek do Ministerstwie Kultury i  Dziedzictwa Narodowego o wsparcie realizacji rewitalizacji synagogi. Dzięki akceptacji wniosku przez Ministerstwo, w czerwcu 2013 r. Fundacja rozpoczęła realizację zadania „Przysucha, synagoga (XVIII w.): kompleksowy remont dachu obejmujący wykonanie wieńca, wymianę części konstrukcji oraz pokrycia dachowego”, które uzyskało wsparcie z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Niestety, nadal wiele pozostaje do zrobienia.

Budynek synagogi w Przysusze jest cennym zabytkiem późnobarokowej architektury synagogalnej, jedynym takim obiektem na Mazowszu i jednym z najważniejszych w Polsce.

Wirtualny spacer po synagodze w Przysusze przygotowany przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego

Żródła: I, II, III

Kesz: Maskowanie naturalne. Proszę dokładnie odkładać zarówno pojemnik do maskowania jak i samo maskowanie.
Zawiera logbook i ołówek i certyfikaty dla trzech pierwszych znalazców.