Skrytka powstała w ramach projektu "Ukryta historia Wielkich Grodziszczan" realizowanego przez Fundację Sofijka - edukacja i rozwój z Brwinowa w ramach programu "Działaj Lokalnie".
Skrytką opiekują się pracownicy Dworku Adama Chełmońskiego (Piotr Moczydłowski).
Zapraszamy do udziału w grze "Ukryta historia Wielkich Grodziszczan" w dniach 24 września - 9 października 2022 r.. Więcej informacji w wydarzeniu: https://www.facebook.com/events/660125631908564
Adam Chełmoński – Syn Józefa Adama Chełmońskiego i Izabeli Łoskowskiej, młodszy brat malarza Józefa Chełmońskiego. Urodził się 16 stycznia 1861 roku w Teresinie. W 1880 roku ukończył V Gimnazjum w Warszawie, a następnie wstąpił na wydział przyrodniczy uniwersytetu w Petersburgu. W trakcie studiów przeniósł się na wydział lekarski Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 1885 roku otrzymał dyplom z wyróżnieniem. Na kolejne nauki wyjechał w tym samym roku za granicę, by zgłębiać tajniki hydroterapii.
W 1891 roku rozpoczął się najważniejszy rozdział w jego życiu zawodowym – wtedy właśnie został mianowany ordynatorem Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie i funkcję tę pełnił blisko przez 30 lat.
„Własnym kosztem wyposażał oddział w odpowiednie książki, aparaty i odczynniki w chwilach, gdy szpitalnictwo za panowania rosyjskiego było po macoszemu traktowane (…). Tu spędzał długie godziny, poświęcając je chorym i wyszkoleniu asystentów, którzy garnęli się zawsze licznie pod jego skrzydła opiekuńcze, tu nawiązywała się nić serdecznej przyjaźni i życzliwości między >>majstrem<< a jego uczniami, którzy czcią głęboką i miłością otaczali swego nauczyciela” – pisała w 1924 roku we wspomnieniu o doktorze Adamie Chełmońskim „Polska Gazeta Lekarska”, dodając również, że był on inicjatorem systematycznych posiedzeń klinicznych, a także współtwórcą pierwszego „Pamiętnika klinicznego” oraz współorganizatorem pierwszego w kraju sanatorium dla gruźlików założonego w Otwocku. Podczas I wojny światowej jako pierwszy zdiagnozował i opisał zjawisko nazwane przez niego „głodowym zanikiem kości”, opisał także objaw występujący w chorobach wątroby, który w piśmiennictwie medycznym nazywany jest jako objaw Chełmońskiego.
W 1889 brat Adama - Józef Chełmoński kupił dworek w Kuklówce, gdzie wprowadził się i mieszkał aż do śmierci. Przez długi czas namawiał brata, żeby sprowadził się w okolice. W 1899 roku Adam kupił posiadłość Stare pod Grodziskiem od Antoniego Szewczyka. Z pobliskiej Kuklówki sprowadził w częściach drewniany dworek i osadził go na podmurówce na niewielkim pagórku obok naturalnie wijącego się koryta rzeki Mrownej. Według lokalnych opowiadań wzniesienie powstało z ziemi po wykopanym przez jeńców tureckich stawie. Turcy trafili w niewolę właściciela Grodziska i okolic - generała Stanisława Mokronowskiego po bitwie pod Wiedniem w 1683 roku. W 1910 roku doktor Adam odkupił jeszcze młyn wraz zabudowaniami od młynarza Jaśkiewicza i na ponad 2 hektarowej powierzchni założył park krajobrazowy, wykorzystując istniejący drzewostan.
Na stałe mieszkał w Warszawie przy ul. Wielkiej. Dworek traktował jako letnią rezydencję. Dał się poznać jako domator lubiący ciszę i spokój. W domu próżno było szukać głośnych zabaw i przyjęć. Nie wywyższał się, ani nie przechwalał swoimi zdolnościami nie szukał sławy i rozgłosu i z chęcią pomagał potrzebującym. Według „Polskiej Gazety Lekarskiej”: „Już samą swą powierzchownością wywierał wrażenie niezwykłe, a łagodnością swego obejścia i niewysłowioną dobrocią czarował otoczenie; miał prawdziwy dar trafiania na właściwy ton w rozmowie z chorymi, posiadał umiejętność stosowania się do każdego ich poziomu i otaczał prawdziwie ojcowską tkliwością – toteż wzbudzał do siebie nieograniczone zaufanie i miłość wśród licznego szeregu chorych, tłumnie garnących się do niego”.
Zmarł 6 listopada 1924 roku w Starem (obecnie Adamowizna). Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Grodzisku Mazowieckim.
Żródła:
Krzysztof Bońkowski, „Nie pragnął sławy, nie szczędził pomocy.”, Gazeta „BOGORIA” nr 243 listopad 2014, str. 21.