„Legendy z Góry i okolic” to seria keszy poświęconych podaniom, opowieściom i miejscom legendarnym związanym z miejscowościami powiatu górowskiego. Do tej pory zarówno Góra jak i jej okolica pozostawała białą plamą na geokeszerskiej mapie ale okazuje się, że ma się czym pochwalić - również przed geokeszerską bracią. „Legendy” wraz z inną serią („Zapomniane Perły”), postarają się tą białą plamę wypełnić. W zebranych podaniach pochodzących z okolicznych miejscowości przeplatają się nietypowe i tragiczne życiorysy, paniczne lęki, siły tajemne, nienawiść czy wielka miłość. I nie ważne ile w danej opowieści jest z prawdy a ile z fikcji, czy to, że niektóre z nich trącają „myszką” lub trzeba je traktować z przymrużeniem oka. Istotne jest, że przetrwały w pamięci potomnych do dziś i choćby z tego względu warto je przytoczyć jako integralną cześć historii regionu. Niech przyciągają i „straszą” małych, może też pobudzą do refleksji, a starszych niech zapraszają do zapoznania się z wybranymi, zapomnianymi niejednokrotnie już miejscami. Tak więc znacie? Nie? To przeczytajcie…

Jeszcze nie tak dawno Chróścina mogła się pochwalić drzewami pamiętającymi samego cesarza Napoleona. Widzieli je na własne oczy najstarsi mieszkańcy miejscowości. Chodzi o lipy, a właściwie o całą aleję lipową, w cieniu której miały odpoczywać oddziały polsko-francuskie. Obok przepływał mały ruczaj idealnie nadający się na pojenie koni. Po odwrocie spod Moskwy powracające niedobitki niegdyś wielkiej armii zawitały do Chróściny ponownie, ale alei lip już nie było. Dlatego ponoć z rozkazu samego Napoleona posadzono, w miejsce nieistniejących, nowe drzewa. Miały się one znajdować przy drodze, poniżej kościoła. Obecnie nie ma ani tejże drogi, ani nasadzonych przez napoleońską armię lip, choć jak wspomnieliśmy, najstarsi mieszkańcy pamiętają, że kiedyś taka aleja faktycznie istniała. Rzekomo ostatnia z historycznych lip została powalona przez burzę lub w trakcie powojennej komasacji (tzw. scalania) gruntów rolnych. W miejscowości tej lipy tak czy siak istnieją (nawet wiekowe) otaczając miejscowy kościół, ale nie o nich tu mówimy...

Ale to nie wszystkie drzewa z Chróściny, które miały pamiętać „Boga Wojny”. Ponoć we wsi rósł także rozłożysty dąb. Dąb Napoleona. Jak powiadano, pod drzewem tym „Mały Kapral” osobiście odpoczywał. Jednakże, o ile lipy są wielce prawdopodobną ciekawostką historyczną, to dąb występuje raczej w sferze legendy. Poza legendą śladu po nim żadnego nie ma. Chociaż...

A teraz kilka faktów... Co istotne, źródła historyczne potwierdzają fakt przemarszu wojsk napoleońskich przez te tereny więc i może legendy z Chróściny mają w sobie co nieco z prawdy. Wiadomo, że w czasie wojen napoleońskich Francuzi przybyli w okolice Góry i Chróściny w grudniu 1806 roku, tuż po kapitulacji Głogowa. Należy przy tym pamiętać, że w stosunku do tych ziem stali oni jednak po drugiej „stronie barykady”. Przez Górę wówczas prowadziła ważna droga etapowa łącząca Głogów z Poznaniem, z której korzystali m. in. królowie Neapolu i Westfalii. Zatrzymywał się również, i to dwukrotnie, sam Napoleon. Za drugim razem 12 grudnia 1812 (o godzinie 8 wieczorem! sic!), kiedy wracał spod wspomnianej Moskwy. Jest wielce prawdopodobnym, że zarówno on (nie zatrzymując się dłużej) jak i jego oddziały przejeżdżały przez Górę jak i Chróścinę. Niedługo po nim tą samą drogą wracały z kampanii rosyjskiej 19 lutego 1813 r. niedobitki jego wielkiej niegdyś armii. Biorąc jednak pod uwagę marsz spod Moskwy - odpoczynek pod wzmiankowanym drzewem wypadłby mu w okresie zimowym - więc raczej mało „romantycznym”. Podobnie jak i zimowe (w trakcie odwrotu armii) nasadzenia lip także byłyby botanicznym niewypałem. A może ten odpoczynek miał miejsce w trakcie marszu na Moskwę…

E tam… Dajmy żyć legendzie…

Dla zainteresowanych, z innych pamiątek napoleońskich w okolicy można wymienić kamień, znajdujący się na północ od Leszna. W tamtejszym pobliskim lasku, leży płaski obelisk, o którym legenda mówi, że przysiadł przy nim - uciekający spod Moskwy w 1812 r. - cesarz, spożywając posiłek. Odtąd kamień tan zwany jest nie inaczej jak „stołem Napoleona” i również przyciąga zainteresowanych. Trochę dalej, za linią Odry, w Dziewinie, znajduje się jeziorko Napoleona, które przykrywają opary innej, równie ciekawej legendy o zatopionych skarbach cesarza.

Z racji tego, że po drzewach „napoleońskich” nie ma już w miejscowości śladu wytworzyliśmy je na potrzeby naszej legendy. I to one tworzą scenografię dla naszego kesza, stając się automatycznie jego strażnikami.

Kesz to mały zamaskowany pojemnik ukryty nie gdzie indziej tylko w... „napoleońskim” drzewie. A co?! Zawiera logbook (bez certyfikatów), w którym - drodzy keszerzy - własnoręcznym podpisem potwierdzacie, iż na własne uszy i oczy zapoznaliście się z legendą tego miejsca.

Źródło:

Historia w legendach zamknięta, s. 85.

Ziołecki dr, Historia miasta Góra 1300-1900, Gmina Góra 2000, s. 129

ryc. Pinterest.