W tym miejscu pochowany jest jeden z najsławniejszych przywódców powstania styczniowego Marcin Borelowski ps. „Lelewel”. Pochowany jest wraz z trzydziestoma współtowarzyszami, którzy wraz z nim polegli w bitwie pod Batorzem 6 września 1863 r.

Niektóre źródła, jak chociażby spis zabytkowych cmentarzy w książce Marka Florka, mówią o tym, że mogiła powstańców nie jest tutaj, tylko w miejscu usypanego kopca na miejscu bitwy, czyli ok. 1 km na wschód od cmentarza, natomiast na samym cmentarzu leży tylko „Lelewel” Borelowski. Jednak przeczą temu z kolei inne źródła, pochodzące np. z samej Gminy Batorz, jak karta informacyjna na cmentarzu w miejscu nagrobnego pomnika powstańców, gdzie wymieniono nazwiska i liczbę tam pochowanych.

Zatem mamy tu rozbieżności, które historycy powinni definitywnie ustalić. Osobiście skłaniam się ku temu (podobnie jak włodarze gminy), że wszystkich pochowano na cmentarzu, a kopiec w miejscu bitwy upamiętnia tylko samą bitwę. Przemawia za tym fakt, że kopiec usypano w 1933 roku, czyli 70 lat po bitwie (brak informacji o wcześniejszym upamiętnieniu, bądź znajdujących się tu mogiłach), a także to, że tablica, którą wówczas umocowano na kopcu, nie jest płytą nagrobną, tylko wspomina bohaterstwo powstańców. Trudno sobie też wyobrazić, aby z miejsca bitwy wyniesiono na cmentarz tylko jedno ciało – Borelowskiego; raczej zostałby pochowany na miejscu bitwy z innymi powstańcami. Relacje świadków również potwierdzają pochówek powstańców na cmentarzu, a nie na polu bitwy: „Spojrzałem w górę na cmentarz. Tam chłopi grzebali wczoraj poległych i co wczoraj zawzięci byli nieprzyjaciele, dziś spokojnie, w zgodzie obok leżą obok siebie” – Feliks Wiktor Riedl „Wspomnienie z powstania 1863 roku i z drogi na zesłanie w 1864 roku” (ze zbioru „Zapomniane wspomnienia” Warszawa, 1981). Z tego wniosek, że nie sami Polacy leżą tutaj w grobie.

Innym zagadnieniem jest to, co się dzieje w tym temacie na annałach Wikipedii. Istny rozgardiasz i pomylenie z poplątaniem.

W każdym razie, na cmentarzu obok pomnika i grobu wisi kartka informacyjna, na której jest spis pochowanych tutaj powstańców:

„Tu spoczywają:

Oficerowie:
1) Marcin Borelowski „Lelewel” – pułkownik
2) Walisz – major, szef sztabu
3) Mieszkowski
4)Julian Biegański – porucznik kosynierów, odznaczony Krzyżem „Virtuti Militari”, lat 60
5) Sienkiewicz – kapitan
6) Bolba – rotmistrz kawalerii, (prawd. pseudonim)
7) August Rozner – Żyd z Tarnowa, podporucznik
8) Bordowski – rzemieślnik
9) Józef Mrozowski – leśnik z Podlasia

Podoficerowie i szeregowi:
10) Władysław Kalita z Rzeszowszczyzny
11) Seweryn Junosza Kisielewski – podoficer kawalerii
12) Jan Ruszkiewicz – kosynier, chłop
13) Wiśniewski – mieszczanin
14) Wincenty Górski – parobek
15) Mościcki – z Galicji
16) Motyliński – parobek, kosynier
17) Józef Słyla (Slyka) – rzeźnik z Galicji, kucharz w oddziale
18) Jan Poboreszko – ekonom, lat 24
19) Władysław Aleksandrowicz
20) Mikołaj Sawicki – Ukrainiec, syn djaka
21) Lejbuś z Sambora – Żyd
22) Jankowski – kasjer oddziału

Gimnazjaliści:
23) Walerian Rzepecki – z poznańskiego
24) Karol Plichowski – lat 16, syn rządcy w dobrach Lubomirskich
25) Skwierzyński – lat 16, z Cybokinki, k. Przemyśla

Studenci:
26) Suchowolski – Uniwersytet Kijowski, z Wołynia, lat 20
27) Tadeusz Hilke – nauki techniczne z Karlsruhe

Oraz co najmniej 4 NN.”

 W miejscu mogiły powstańców na cmentarzu stoi kamienny pomnik – monument z wmurowanym we wnęce popiersiem Marcina Borelowskiego. Szczyt pomnika wieńczy orzeł. Na pomniku wyryte napisy:

„Pułkownikowi Marcinowi Lelewel Borelowskiemu wraz z 30-toma współtowarzyszami broni poległym za wolność ojczyzny w dniu 7.IX.1863 w Batorzu. Rodacy.”
„W 70-letnią rocznicę bohaterskiej śmierci. 7 września 1933 roku.”

Co ciekawe data bitwy na pomniku nie zgadza się z datą bitwy i śmierci pułkownika podawaną w literaturze. Tam funkcjonuje data 6 września 1863 r.

Na dole pomnika przyczepiona interesująca metalowa tabliczka z wyrytym kursywą napisem:

„1863 – 1933.
Ten symbol broni powstańczej składa T-wo Gimn. „Sokół” w Polsce w hołdzie Bohaterom Walk o Niepodległość Ojczyzny. Czołem! Gniazdo Wilkołaz.”

Czyżby Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” było inicjatorem, albo fundatorem tego pomnika?

Jak widać z napisów pomnik został postawiony w 1933 r., natomiast obok pomnika stoi drewniany rzeźbiony słup, tzw. kopijnik, postawiony tutaj w roku 1992 przez Ambasadę Węgierską dla uczczenia poległych tutaj bohaterów węgierskich (podobny stoi w miejscu bitwy pod Batorzem, a także w Zwierzyńcu przy mogile zbiorowej powstańców poległych pod Panasówką). U podstawy kopijnika znajduje się tablica z napisem w języku węgierskim i polskim: „PAMIĘCI POWSTAŃCÓW WĘGIERSKICH, KTÓRZY ODDALI SWE ŻYCIE NA ZASZĄ I WASZĄ WOLNOŚĆ POD PANASÓWKĄ I BATORZEM”

Co do skrzynki:

Dla jednych będzie wymagająca, dla innych intuicyjna i prosta jak drut.
Współrzędne nie wskazują miejsca ukrycia kesza. Współrzędne wskazują grób powstańców. Nie chciałem zamieszczać skrzynki na cmentarzu, a jednocześnie chciałem przyciągnąć Was w miejsce gdzie znajduje się mogiła. Aby znaleźć skrzynkę, trzeba stanąć przy tym grobie i iść na azymut 211^o i na odległość 84m. Oczywiście nie da się iść w linii prostej, bo są groby, ogrodzenie i spore przewyższenie, dlatego trzeba trochę pokombinować, ale dla chcącego nic trudnego.    

Skrzynka to mikromagnetyk naprzeciwko znaków szlaku ze spoilera.

(Moje skrzynki przybliżające cmentarze lub mogiły nie zawierają gadżetów na wymianę.)