[WK] Szkoła Podstawowa nr 20 im. 2 Morskiego Pułku Strzelców

Historia:

W okresie uwłaszczeniowym w Wielkim Kacku powstała szkoła katolicka w parterowym domu z czerwonej cegły krytej dachówką, w której w 1867 roku uczyły się aż 103 dzieci z Kacka i okolicznych wsi, w tym Józefowa. Stała ona przy potoku między rozwidleniem dróg. W 1904 roku w trzyklasowej szkole uczyły się już 164 dzieci. W okresie międzywojennym szkoła powszechna działała w  tym samym ceglanym budynku z dwoma salami lekcyjnymi o wielkości około 50 m2 oraz mieszkaniem kierownika szkoły (najpierw był nim Michał Welc, a potem aż do wojny Franciszek Niklewicz; w okresie międzywojennym łącznie z kierownikami w szkole nauczało 9 nauczycieli) oraz dwoma pokojami dla nauczycieli na poddaszu (od 1937 roku jeden z nich również służył za salę lekcyjną) z 1885 roku przy potoku Źródło Marii na rozwidleniu szosy z Sopotu do Wiczlina oraz drogi do Chwaszczyna. W 1928 roku do szkoły uczęszczało 120 dzieci, jednak już w 1938 roku budynek był już za mały jak na potrzeby nauczania łącznie 260 dzieci i wynajmowano dodatkowe pomieszczenie w karczmie Targowskiego. W 1934 roku przy budynku szkoły powstała Męska Drużyna Harcerska im. Stefana Czarnieckiego założona przez Franciszka Ornassa. Innych organizacji społecznych było jak na warunki wsi dość dużo: od 1923 roku istniało w Wielkim Kacku Kółko Rolnicze, oprócz niego działało Towarzystwo Ludowe (od 1902 roku), Towarzystwo Śpiewu Kościelnego „Dzwon”, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej (sekcja męska i żeńska), Związek Strzelecki (od 1931 roku), Towarzystwo Rzemieślników (od 1899 do 1935 roku), Związek Rezerwistów 1932-35), Towarzystwo Robotników (1927-1935), Bractwo Różańcowe, koło Polskiego Związku Zachodniego walczącego z niemieckim separatyzmem, placówka Towarzystwa Powstańców i Wojaków oraz Biblioteka Czytelni Ludowych.  W czerwcu 1939 roku kierownik, Franciszek Niklewicz (zginął w Piaśnicy w 1939 roku) zorganizował dzieciom wycieczkę na Hel. Wybuch wojny przerwał budowę nowej szkoły. W czasie okupacji nauka odbywała się w języku niemieckim w czteroklasowej szkole ludowej, nadal w starym budynku. Dodatkowe dwie izby szkolne znajdywały się w mieszkaniu Dorszów przy ulicy Podwórzanej. Otwarto również szkołę dla starszych najzdolniejszych dzieci (Hauptschule) na piętrze dawnej oberży Targowskiego. W wyniku wojny budynek szkoły został zniszczony. Pierwsze powojenne zajęcia odbywały się w oberży. Z czasem Walerian Szefka zebrał drewno z rozbiórki poniemieckich baraków wojskowych z Chwarzna do budowy nowego budynku. Od 1946 dzieci chodziły już do nowej szkoły z 4 salami lekcyjnymi, pokojem nauczycielskim i kancelarią kierownika szkoły. Zajęcia jednak nadal odbywały się jeszcze w dwóch salach oberży. Uczniów w 1946 roku było łącznie 378. Rosnące potrzeby spowodowały rozpoczęcie budowy nowej szkoły przy ulicy Starodworcowej. Budynek oddano do użytku w 1954 roku, na początku roku szkolnego 1954/55. Szkoła Podstawowa nr 20 stała się miejscem gdzie odbywały się imprezy wiejskie, działał tam też chór, zespół taneczny oraz kino objazdowe. Stary barak szkolny używany był później jako biblioteka, zakład fryzjerski, biuro opałowe, gabinet lekarski i dentystyczny, a na koniec jako siedziba klubu łuczniczego. Po rozpoczęciu budowy drogi i osiedla Karwiny I barak rozebrano.

Ważnym wydarzeniem w życiu nowej szkoły było nadanie jej imienia 2 Morskiego Pułku Strzelców podczas uroczystości w dniu 9 maja 1984 roku z udziałem władz miasta Gdyni i Marynarki Wojennej oraz byłych żołnierzy 2 MPSu. Odsłonięto tablicę pamiątkową i nadano szkole sztandar. Budynek znajduje się na terenie, gdzie w 1939 roku walczyli żołnierze 2 MPSu pod dowództwem płk. Ignacego Szpunara. Toczyli oni ciężkie walki o Orłowo, Kolibki, Mały i Wielki Kack, Witomino, Osowę, Chwarzno, Chylonię, Rumię, Łężyce, Obłuże, Pierwoszyno, Mechelinki, Mosty, Kosakowo, Babi Dół. Do dziś lesie w okolicy Bursztynowych Kul (kesz) znajdują się jeszcze okopy wykopane przez wojną. Poległo tu wielu żołnierzy, jeszcze więcej zostało rannych. Bohaterskich obrońców odznaczono Krzyże Orderu Virtutti Militari V klasy.

Skrzynka:

Mały magnetyk na współrzędnych. Podejmując i odkładając upewnij się, że nikt Cię nie widzi!