Napoleon, cesarz Francuzów słynął ze swojego geniuszu, wojowniczego usposobienia i niewielkiego wzrostu. Ten oficer artylerii, geniusz taktyki wojennej w swoich licznych kampaniach wojskowych zawitał także na Warmię. Pamięć o tym wodzu, pomimo upływu dwustu lat, nie zaginęła a postać Napoleona przetrwała na Warmii w tradycji ustnej, oraz w  miejscach, w których cesarz odpoczywał  czy dowodził. Opisy serii skrytek i zagadki pozwolą przybliżyć postać Napoleona i jego kampanii.

 Ostateczna klęska Napoleona i tragiczny koniec jego stu dni pod Waterloo jest uważany za jedną z najważniejszych bitew świata.   Dziś Waterloo to spokojna i cicha miejscowość położona w belgijskiej Walonii jednak dwieście lat temu na jej polach poniosło śmierć lub zostało rannych ponad czterdzieści tysięcy ludzi. Napoleon podczas swojej ostatniej kampanii zdawał sobie sprawę, że pobicie połączonych armii pruskiej i angielskiej będzie niemożliwe. W związku z tym zdecydował się na rozdzielenie swoich sił. Sam wraz z większością wojska pomaszerował przeciwko armii angielskiej pod wodzą księcia Wellingtona, a marszałkowi Grouchyemu rozkazał ścigać wycofujących się Prusaków, których pokonał dwa dni wcześniej pod Ligny. Plan wydawał się perfekcyjny, wymagał jednak doskonałego zgrania operujących armii, dobrej komunikacji pomiędzy oddziałami i nieco szczęścia. Niestety zabrakło każdego z tych trzech elementów.

Pod Waterloo stanęło naprzeciw siebie ok. 65 tysięcy żołnierzy Napoleona i o kilka tysięcy mniej jego przeciwników. Bitwa rozpoczęła przed południem, gdyż Cesarz czekał na poprawę pogody. Krótko po rozpoczęciu starcia okazało się, że z pomocą Anglikom nadciąga armia pruska. Marszałek Blücher zmylił ścigające go wojska francuskie i pozostawiając niewielkie siły sprytnym manewrem ruszył na pomoc Wellingtonowi. Napoleon wysłał gońca z wiadomością do marszałka Grouchyego, jednak posłaniec dostarczył rozkazy dopiero wieczorem. Stało się więc jasne, że czasu na pokonanie Wellingtona zostało Cesarzowi bardzo niewiele.

Przez następne godziny walki toczyły się o farmę La Haye Sainte i Hougoumont. Najprawdopodobniej to właśnie w tych miejscach rozstrzygnęły się losy bitwy. Dzięki dzielnej postawie brytyjskich żołnierzy i księcia Wilhelma II Holenderskiego udało się obronić Hougoumont, a La Haye Sainte padła dopiero późnym popołudniem. Cesarz próbował jeszcze odwrócić losy starcia posyłając do ataku gwardię, ale nie mogło to już zmienić losów bitwy. Anglicy wytrzymali mordercze uderzenie i odparli Francuzów zmuszając ich do opuszczenia pola bitwy.

Ciekawostki

• W bitwie pod Waterloo ranny został Polak, kawaler Legii Honorowej, pułkownik Paweł Jerzmanowski.
• Literacki opis starcia można znaleźć w “Nędznikach” Wiktora Hugo.
• Dwa dni przed bitwą żołnierze napoleońscy omal nie wzięli do niewoli dowodzącego Prusakami marszałka Blüchera. Ranny dowódca nie został rozpoznany przez nacierających Francuzów.
• Słynny z powiedzenia “Gwardia umiera, ale się nie poddaje” generał Pierre Cambronne przeżył starcie.
• W 2015 roku Belgowie postanowili wybić okolicznościową monetę aby uczcić dwusetlecie starcia. Ten pomysł wywołał zdecydowany sprzeciw Francuzów.

Odpowiedź podstaw do wzoru :

N 53°  48. X

E 020° 23.Y