Napoleon, cesarz Francuzów słynął ze swojego geniuszu, wojowniczego usposobienia i niewielkiego wzrostu. Ten oficer artylerii, geniusz taktyki wojennej w swoich licznych kampaniach wojskowych zawitał także na Warmię. Pamięć o tym wodzu, pomimo upływu dwustu lat, nie zaginęła a postać Napoleona przetrwała na Warmii w tradycji ustnej, oraz w  miejscach, w których cesarz odpoczywał  czy dowodził. Opisy serii skrytek i zagadki pozwolą przybliżyć postać Napoleona i jego kampanii.

 W dniu 16 maja 1809 r. armia arcyksięcia Karola Ludwika pobitego w bitwie pod Ratyzboną skierowała się przez Czechy w kierunku Dunaju. Tam Karol zdecydował się na obronę przed Francuzami strategicznie ważnego punktu w miejscu przecięcia głównych dróg w kierunku Czech, Moraw i Węgier. Francuzi tymczasem w dniu 13 maja ruszyli w kierunku Wiednia. Ich siły w liczbie 90 000 ludzi stanęły ma prawym brzegu Dunaju, który zamierzały przekroczyć.

Jako miejsce przeprawy Napoleon wybrał miejsce oddalone o jedną milę od Wiednia w okolicy wyspy Lobau. Rankiem 20 maja Francuzi rozpoczęli przeprawę zajmując miejscowości Aspern i Essling. Do godzin południowych 21 maja udało im się przeprawić 30 000 ludzi na lewy brzeg Dunaju. Wojska Masseny stanęły w Aspern, oddziały marszałka Lannesa w Essling a pomiędzy nimi rozlokowała się kawaleria pod dowództwem cesarza. Widząc sytuację Karol na czele 75 000 ludzi zdecydował się zaatakować Francuzów, chcąc odrzucić ich z powrotem na drugi brzeg rzeki. Następnie zamierzał zniszczyć mosty uniemożliwiając przeprawę Francuzom i obsadzić brzeg Dunaju swoją artylerią.

Dopiero po kilkugodzinnych walkach na drogach i w domostwach oraz po załamaniu się ataku francuskiej kawalerii na austriacką piechotę, wojskom Karola udało się wypchnąć przeciwnika z Aspern. Wszelkie francuskie próby odbicia tego miejsca nie powiodły się. Mimo porażki w Aspern, Francuzi utrzymali drugi punkt obrony - Essling, odpierając wszystkie ataki austriackie.

Nocą po naprawieniu głównego mostu, znacznie zniszczonego przez Austriaków, Napoleon nakazał przeprawę pozostałych wojsk, po czym rankiem 22 maja przypuścił wzmocnionymi siłami ataki na Austriaków. Francuzi posiadali już 60 000 żołnierzy, podobnie jak Austriacy, którzy mieli olbrzymie straty w sile żywej. Doszło do ciężkich walk o obie miejscowości. Austriacy ponownie próbowali zdobyć Essling. Prawe skrzydło francuskie broniło Essling, natomiast lewe przypuściło atak na Aspern. Główny atak przypuścił Napoleon w centrum wojsk austriackich. Atak sił Lannesa groził przełamaniem szyków obronnych przeciwnika. W tym momencie arcyksiążę Karol sam wziął do ręki sztandar i osobiście stanął na czele chwiejących się batalionów austriackich. Nakazał grenadierom z linii rezerwy atak na Francuzów, co spowodowało zepchnięcie przeciwnika.

Austriakom nie udało się jednak zdobyć Essling. Tutaj Francuzi bronili się dzielnie. Inaczej było w centrum walk. Wojska napoleońskie dostały się pod ciężki ostrzał artylerii. Śmiertelne rany odniósł marszałek Jean Lannes, zaś zginął m.in. generał St. Hilaire. W tej sytuacji siły francuskie nie były w stanie utrzymać się na lewym brzegu Dunaju i na rozkaz cesarza wycofały się przez wyspę Lobau. Uporządkowany odwrót przeprowadzony przez Massenę pozwolił Francuzom bez strat wycofać się na pozycje wyjściowe.

Odpowiedź podstaw do wzoru :

N 53° 50. X

E 020° 22.Y

C – Massena           – X-353    Y - 566