Polskie Państwo Podziemne
Nazwy Polskie Państwo Podziemne używa się od 1943 roku. Odnosi się do zespołu struktur prawno-państwowych, organizacyjnych i obywatelskich służących zachowaniu ciągłości bytu Rzeczypospolitej Polskiej w czasie II wojny światowej (1939-1945).
Polskie Państwo Podziemne działało na terenie okupacji niemieckiej i sowieckiej w warunkach konspiracyjnych. Było wyjątkową formą trwania państwa zaanektowanego przez dwóch agresorów. Nie miało odpowiednika w innych okupowanych krajach. Było czymś znacznie więcej niż ruch oporu. Cechowały je niezwykle wysoki stopień zorganizowania, zarówno w wymiarze cywilnym, jak i wojskowym, szeroki zakres prowadzonych prac (np. tajne szkolnictwo, działania kulturalne i wydawnicze, walka z okupantami), a także precyzowanie planów politycznych i budżetowych na pierwsze dziesięciolecie po wojnie.
Delegatura Rządu RP oraz Krajowa Rada Ministrów reprezentowały Rząd na terenie Kraju. Rada Jedności Narodowej stanowiła parlament. Polskie Państwo Podziemne miało siły zbrojne oraz sądownictwo cywilne i wojskowe. Dzięki setkom tysięcy osób zaangażowanych w jego działalność PPP funkcjonowało na wszystkich szczeblach władzy, od centralnej po gminną.
Pion wojskowy PPP to Armia Krajowa. Symbolicznym początkiem działania Polskiego Państwa Podziemnego jest data utworzenia w walczącej jeszcze Warszawie Służby Zwycięstwa Polski (27 IX 1939 r.). Została ona włączona do Związku Walki Zbrojnej (13 XI 1939 r.), który na mocy rozkazu Naczelnego Wodza przekształcono 14 II 1942 r. w Armię Krajową. Za walkę bieżącą odpowiadał Związek Odwetu, od 1942 roku – Kedyw, czyli Kierownictwo Dywersji AK.
Przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego zostali podstępnie aresztowani przez NKWD w marcu 1945 roku. Oskarżono ich o współpracę z Niemcami i zwalczanie ZSRS, sądzono w Moskwie (proces szesnastu) i ukarano wysokimi wyrokami. Kilku z nich nie dożyło końca kary.
Za ostatnie posłanie Polskiego Państwa Podziemnego uznaje się fragment odezwy Rady Jedności Narodowej do Narodu Polskiego i Narodów Sprzymierzonych z 1 VII 1945 r. Zyskał on nazwę Testamentu Polski Walczącej.
Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej odsłonięto w Poznaniu 26 IX 2007 r.
(oprac. Agnieszka Kołodziejska)