W XIX-wiecznej bryle neogotyckiego pałacu kryją się relikty starszego założenia, które do niedawna traktowano jako pozostałości renesansowego dworu szlacheckiego rodu Sobockich. Dziś wiemy już, że część z nich sięga czasów średniowiecza i dotyczy wzniesionego w połowie XV wieku zamku warownego, stanowiącego zapewne realizację jednego z wysokich urzędników, prawdopodobnie kasztelana łęczyckiego Tomasza Doliwitę Sobockiego. W oparciu o tę gotycką budowlę w drugiej kwarcie XVI stulecia powstał wspomniany na wstępie murowany dwór obronny, którego bryła zatarła pierwotny charakter warowni. Fundatorem nowego założenia był jeden z dwóch braci: Tomasz lub Brycjusz Sobocki. Pierwszy z nich, podkomorzy łęczycki od 1542 i kasztelan gostyński od 1546, wybudował miejscowy kościół parafialny, drugi zaś sfinansował renesansowe nagrobki w tymże kościele. Nieznane są dalsze dzieje inwestycji Sobockich - wiemy jedynie, że niespełna 150 lat później określany mianem skarbca murowanego dwór nie pełnił już funkcji mieszkalnych.

W roku 1744 dobra sobockie nabył Wincenty Zawisza, łowczy łęczycki i szambelan króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po nim trafiły one w ręce syna Cypriana, a następnie wnuka Artura, straconego w odwecie za działalność patriotyczną i uczestnictwo w powstaniu listopadowym. Skonfiskowany przez władze carskie majątek Artura wykupił jego brat August Zawisza, który na fundamentach starej budowli wzniósł neogotycki pałacyk z ośmioboczną, zakończoną krenelażem wieżą, przez co nowy obiekt szybko zyskał popularne miano "zameczku". W 1890 roku kupił go Artur Stokowski z żoną, wzbogacając o wspaniały park w stylu angielskim, a po Stokowskich zamieszkali tutaj Wiktor i Bogna Przegalińscy, którzy nabyli majątek w 1927 z przeznaczeniem na hodowlę koni angloarabskich. W czasach PRL-u dobra rozparcelowano pomiędzy PGR a Państwową Stadninę Koni w Walewicach, sam zaś pałacyk przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Funkcje te pełni on po dziś dzień.

"GDYBYM MIAŁ ŻYĆ STO LAT, KAŻDY Z NICH ODDAŁBYM OJCZYŹNIE"

Artur Zawisza urodził się w 1809 roku majątku Sobota nad Bzurą jako syn radcy departamentu warszawskiego Jana Cypriana Zawiszy i kasztelanki Marii Karnkowskiej. W roku 1827 ukończył Szkołę Wojewódzką w Kaliszu i wstąpił na Wydział Prawa i Administracji Królewskiego Uniwersytetu w Warszawie. Po wybuchu powstania listopadowego zaciągnął się do 1 Pułku Jazdy Płockiej, gdzie walczył w bitwach pod Balicami, Ostrołęką, Białołęką oraz Olszynką Grochowską, awansując w międzyczasie do stopnia kapitana. Za waleczność otrzymał krzyż Virtuti Militari.

Po upadku powstania udał się na emigrację do Francji, gdzie zapisał się do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego i loży wolnomularskiej "Trójcy Nierozdzielnej". Józef Zaliwski, organizator wyprawy partyzanckiej do Królestwa Polskiego, mianował go dowódcą w woj. mazowieckim na obwody warszawski i sochaczewski. W lutym 1833 Zawisza opuścił Paryż, przez Belgię i Niemcy dotarł do miejscowości Turzno k. Torunia, gdzie po spotkaniu z matką napisał testament. Po długich partyzanckich walkach 14 czerwca 1833 został schwytany wraz z kilkuosobowym oddziałem w lesie krośniewickim, a następnie osadzony w dawnym klasztorze karmelitów w Warszawie. Sąd skazał go na śmierć przez powieszenie, egzekucja odbyła się publicznie 26 listopada 1833, według innych źródeł 15 listopada na placu kaźni w Warszawie. Przed egzekucją Artur Zawisza powiedział: " Gdybym miał żyć sto lat, każdy z nich oddałbym Ojczyźnie "

Uwaga!

Teren dostępny dla zwiedzających od 8:00 do 18:00 na terenie obiektu znajduje się gorzelnia i spory park z największymi platanami jakimi widziałem warto się przejść po cały obiekcie. Zdjęcia mile widziane w komentarzu. Miłego zwiedzania.

Źródło

1. http://www.zamkipolskie.com/sobota/sobota.html

2. https://lowicz.gosc.pl/doc/1793574.Zapomniany-bohater